61
1
1
2
2
max max
1
...
N
n
n
i
i
i
W
P t
P t
P t
P t
P T
.
(3)
Bu yerda
max
P
- yuklama qabul qiluvchi maksimal quvvat.
Maksimal yuklama vaqti
màx
Ò
shunday vaqtki, bu vaqt davomida maksimal yuklama bilan
ishlovchi iste’molchi tarmoqdan olgan energiyasi bir yil davomida u yuklama grafigi bo‘yicha
ishlab tarmoqdan olgan energiyaga teng bo‘ladi, ya’ni
'
1
1
1
max
max
max
'
max
cos
cos
N
N
N
i
i
i
o r
i
i
i
i
i
i
o r
P t
S
t
S t
T
P
S
S
.
(4)
1-rasm. Elektr energiya isrofini yuklama grafigi va maksimal isroflar vaqti bo‘yicha topish:
v) – uch pag‘onali S
2
grafigi.
)
(
2
t
f
S
grafikni 1,v- rasmda tasvirlangan.
Faraz qilaylik, yuklama grafigining har bir
i
-
pag‘onasida quvvat isrofining taxminiy
qiymati nominal kuchlanish
U
bo‘yicha topiladi, ya’ni
R
U
S
P
i
i
2
2
.
Agar
const
U
/
R
2
ekanligini e’tiborga olsak,
i
t
vaqt
davomida aktiv quvvat
koeffitsienti
cos
o‘zgarmas bo‘lgan holatda isrof bo‘luvchi energiya ma’lum masshtabda
i
t
t
S
2
ga, ya’ni tomonlari
i
t
va
2
t
S
ga teng bo‘lgan to‘g‘ri to‘rtburchakning yuzasiga teng bo‘ladi (1,v-
rasm). Bundan kelib chiqib, elektr energiyasi isrofi ma’lum masshtabda 1,v
-
rasmlardagi
grafiklarda tasvirlangan figuralar bilan chegaralangan yuzalarga tengdir.
Bunday holatda elektr
energiya isrofining ifodasini qo‘yidagi ko‘rinishda yozish mumkin:
2
2
2
1
1
2
2
2
...
n
n
R
W
S
t
S
t
S
t
U
.
(5)
Bu ifodagi qo‘yidagi belgilashni kiritish mumkin:
2
2
2
1
1
2
2
o'r.kv.
...
8760
n
n
S
t
S
t
S
t
S
.
(6)
Bu yerda 8760 – bir yil davomidagi soatlar soni.
Shunday qilib, yuqoridagi elektr energiya isrofi ifodasi (5) qo‘yidagi ko‘rinishgv keladi:
2
o'r.kv.
2
8760
R
W
S
U
.
(7)
62
Ushbu ifodadagi
o'r.kv.
S
quvvatning o‘rtacha kvadratik qiymati, energiya isrofini (7) ifoda
asosida aniqlash usuli
o‘rtacha kvadratik quvvat bo‘yicha hisoblash usuli
deb yuritiladi. Ushbu
usuli bir qator noqulayliklarga ega bo‘lib, u faqat yuklama grafigi mavjud bo‘lgan hollardagina
qo‘llanilishi mumkin. SHu sababli bu usuldan foydalanish unchalik keng tarqalmagan.
uchun yuqorida keltirilgan ta’rifga muvofiq
2
2
max
1
N
i
i
i
S
S
t
.
(8)
Bundan maksimal isroflar vaqti uchun qo‘yidagi ifoda hosil bo‘ladi:
2
1
2
max
N
i
i
S
t
S
.
(9)
Pik qurinishidagi grafiklar uchun
ning qiymati qo‘yidagi imperik ifodadan topiladi:
2
max
(0,124
) 8760
10000
T
.
(10)
(10) ifodani yil, ya’ni
8760
T
soat
uchun foydalanish mumkin. Bunga nisbatan kichik
vaqt davomi uchun hisoblash aniqligini oshirish uchun (10) o‘rniga qo‘yidagi
ifodadan
foydalanish maqsadga muvofiq:
2
max
min
max
max
min
max
max
2
1
2
1
T
T
P
T
T
T
P
P
T
P
.
(10a)
Yuklama grafiklari bir qator turli xarakterda bo‘lgan holatlar uchun hisoblashlar asosida
max
(
, cos )
f T
bog‘lanishni qurish mumkin va undan foydalanib,
max
T
va
cos
larning ma’lum
bo‘lgan qiymatlari bo‘yicha
ni aniqlash mumkin (2- rasm).
2-rasm.
)
T
(
f
bog’liqligi
