112
3. Kisel O.B., Zaysev N.M., Reymer A.A., Xolmeskiy V.A., Shpilko Yu.E. Rascheт parameтrov
nulevoy posledovaтelnosтi selskix тransformaтorov // Mexanizatsiya i elekтrifikatsiya selskogo
xozyaysтva. – № 3, 1986. – S. 49 – 53.
4. Allaev Q.R., Shaismaтov S.E., Xoliddinov I.X. Usтroysтvo dlya regisтratsii dopolniтelnыx
poтer elekтroenergii pri nesimmeтrii nagruzok v nizkovolтnыx elekтricheskix seтyax. Patent UZ
FAP №01166. Rasmiy axborotnoma. –2016, – № 12. – S. 36. 22.05.2015.
ELEKTR ENERGIYA UZLUKSIZLIGINING TIKUVCHILIK MASHINALARINING
ISH SIFATIGA TA’SIRI
X.SH.Tursunova ,D.B.Yuldasheva ,
M.X.Xoshimova
Farg‘ona politexnika instituti
Ushbu maqolada yengil sanoatda qo’llaniladigan tikuv mashinalari turlari, ularni ishlash
prinsipi va afzalliklari to’g’risidagi taxlillar yoritib berilgan
.
Mexanik mashina, Elektromexanik tikuv mashinalari, Kompyuter tikuv mashinalari
Yengil sanoat — xilma-xil xom ashyodan keng isteʼmol mahsulotlari va buyumlari ichki
chizimga ixtisoslashgan sanoat tarmoqlari majmui. Yengil sanoatda xom ashyoga ham dastlabki
ishlov berish, ham tayyor mahsulot ichki chizimda amalga oshiriladi. Yengil sanoatda paxta, ipak,
zigir, kanop, jut tolalari, hayvonlar terisi, juni, sunʼiy tolalar, sunʼiy charm xom ashyo sifatida
foydalaniladi. Uning asosiy tarmoqlari toʻqimachilik, tikuvchilik, koʻnchilik, moʻynadoʻzlik,
poyabzal sanoatlari hisoblanadi. Hozirgi kunda zamon rivojlangan sari tikuv mashinasiga bo’lgan
extiyoj ham ortib boradi.
Buning uchun albatta
tanlangan tikuv mashina yangi boshlagan
hunarmandning ishini osonlashtiradi. Mexanik mashinalarni ishlatish oson, ko'rsatmalarni
o'rganishning hojati yo'q. Qurilmaning soddaligi tufayli ularni kamdan -kam hollarda ta'mirlash
kerak. O'rnatish bilan bog'liq muammolar yo'q. Manuel haydovchi barcha turdagi matolar, hatto
jinsi va charm uchun ham mos keladi. Tikuv mashinasining yaratilishi 18 -asrning ikkinchi
yarmiga to'g'ri keladi. Birinchi tikuv "mashinalari" qo'lda tikish usulini to'liq nusxa ko'chirishlari
bilan ajralib turardi. Ammo 1814 yilda avstriyalik tikuvchi Jozef (Jozef) Madersperger uchlaridan
birining uchida ko'zogi bo'lgan igna yaratdi (bundan keyin ignaning yuqori qismi ko'zli
bilan
qoplangan deb hisoblanadi). Bir necha yil o'tgach, Fisher, Gibbon, Valter Xant, Ellias Xau va
boshqalar ko'zli igna yordamida tikuv olish ustida ishlay boshladilar. 1845 yilda Qo'shma
Shtatlarda Ellias Xau qulfdan tikuv ishlab chiqardi va bu tikuv bilan tikuv mashinasi patentini oldi,
u bir daqiqada 300 ta tikuv bilan ishlagan. Bu mashina mexanizmining o'ziga xos xususiyati
shundaki,
igna gorizontal harakatlangan, tikilgan matolar esa vertikal tekislikda joylashgan va
faqat to'g'ri chiziqda harakatlanishi mumkin edi, bu esa ba'zi noqulayliklar keltirib chiqardi. Singer
va Podolsk mashinalarida tikishning asosiy tamoyillarini o'zlashtirish oson. Eng zo'r asarlar
yaratadigan uy texnikasi. Kompyuter dasturi yordamida siz matoni turli kashtachilik texnikasida
bezashingiz mumkin. Birinchidan,
fayllar yuklanadi, kerakli halqa o'lchami tanlanadi. Istalgan
rangdagi iplar mashinaga tiqiladi. Kashta tikish jarayoni inson nazoratini talab qilmaydi.
Kiyimlarni original dizayni bilan bezashni xohlaydigan yangi boshlanuvchilar uchun kichkina uy
mashinasi mos keladi. Monitorning diagonali narx-sifat nisbatiga ta'sir qiladi. Eng oddiy
modellarda monoxromli displeyda kashta tikiladigan rang raqamlari ko'rsatilgan. Qimmatbaho
qurilmalar yuqori aniqlikdagi rangli monitor bilan jihozlangan
Sanoat texnologiyasi uy
xo'jaliklarining modifikatsiyasini oldi. Elastik matolarni qayta ishlashda o'zgarmas vosita. Maxsus
mo'ljallangan tikuv materialning qo'shimcha cho'zilishiga to'sqinlik qiladi. Mashina bir nechta
turdagi tikuvlarni bajaradi, lekin uni samarali bajaradi. Tikuv mashinalari sanoat va maishiy tikuv
mashinalariga bo'linadi. Odatda, uy xo'jaligi bir vaqtning o'zida ko'p narsani, sanoat esa bitta
narsani qila oladi, lekin u buni
juda yaxshi va butun kunlar, yillar, kilometrlar davomida –
buzilmasdan
bajarishi
mumkin.
113
Biroq, sanoat mashinalari sizni qiziqtirishi dargumon, agar siz kichkina tikuvchilik korxonasini
ochmoqchi bo'lsangiz, ular bilan ishlash juda qimmat, katta va shovqinli, shuning uchun biz ushbu
materialda asosan uy xo'jaliklariga e'tibor qaratamiz. Uy mashinalari quyidagilarga bo'linadi:
elektromexanik, kompyuter,
tikuvchilik va kashta tikish, kashta tikish, overlok, qopqoq tikish,
gilam to'qish.
