• Metallarning fizik xossalari
  • Erish harorati.
  • Materialshunoslik 2016. p65




    Download 1.4 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet7/58
    Sana04.09.2022
    Hajmi1.4 Mb.
    #25574
    1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   58
    Bog'liq
    materialshunoslik1
    1- tajriba ishi, Bulutli texnologiyalar, portal.guldu.uz-Ona tili o’qitish mеtodiкasi (II qism) , muslima, 01 jadval 15 талик
    1.3. Metallarning xossalari
    Metall va qotishmalardan tayyorlangan detallarning ish-
    latilishiga qarab ularga turlicha talablar qo‘yiladi.
    Metallar quyidagi xossalarga ega:
    1) fizik xossalar;
    2) kimyoviy xossalar;
    3) mexanik xossalar;
    4) texnologik xossalar.
    Metallarning fizik xossalariga ularning rangi, solishtirma
    og‘irligi, elektr o‘tkazuvchanligi, magnit xususiyati, issiqlik o‘t-
    kazuvchanligi, issiqdan kengayishi, issiqlik sig‘imi kiradi.
    Metallarning kimyoviy xossalariga ularning oksidlanishi,
    eruvchanligi, korroziyaga chidamliligi kiradi.
    Metallarning mexanik xossalari bu ularning mustahkamligi,
    qattiqligi, egiluvchanligi kabi xossalaridir.
    Metallarning texnologik xossalari – quyiluvchanlik, kesi-
    luvchanlik, payvandlanish, bolg‘alanuvchanligi, toblanuv-
    chanligi, oquvchanligi va boshqalar.
    Metallarning fizik xossalari
    Metallarning rangi shaffof bo‘lmaydi. Har bir metall o‘ziga
    xos yaltiroqlik va rangga ega. Mis — qizil, rux — kulrang, temir —
    kumushsimon rangda va hokazo bo‘ladi.
    Solishtirma og‘irligi — moddaning hajm birligiga to‘g‘ri ke-
    ladigan massasining miqdori bo‘lib, u quyidagicha aniqlanadi:
    γ = P/V (gr/sm
    3
    ).


    12
    Metallarning solishtirma og‘irligi D. I. Mendeleyev davriy
    sistemasida berilgan.
    Erish harorati. Metallarning batamom suyuq holga o‘tadi-
    gan harorati erish harorati deb ataladi. Har qaysi metallning
    erish harorati tegishli jadvallarda berilgan.
    Issiqlik o‘tkazuvchanlik. Metallni qizdirganda yoki sovit-
    ganda o‘zidan issiqlikni qanchalik tez o‘tkazishi uning issiqlik
    o‘tkazuvchanligi deb ataladi. Metallarning issiqlik o‘tkazuv-
    chanligini taqqoslash uchun shartli belgilardan foydalaniladi,
    bu metallarning issiqlik o‘tkazuvchanligi koeffitsiyenti bilan
    ifodalanadi. Misol uchun (koeffitsiyent miqdori) mis uchun
    0,9; aluminiy uchun 0,5; temir uchun 0,15; simob uchun
    0,02. Issiqlikni o‘zidan yomon o‘tkazadigan metallning to‘la qizishi
    uchun ularni uzoq vaqt qizdirish talab etiladi. Bunday metallar
    tez sovitilganda yorilib ketishi mumkin. Metallarni termik ish-
    laganda ularning ana shu xususiyatini hisobga olish zarur.
    Amaliyotda radiatorlar va elektr asboblarning detallari issiq-
    likni yaxshi o‘tkazadigan metallardan tayyorlanadi.

    Download 1.4 Mb.
    1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   58




    Download 1.4 Mb.
    Pdf ko'rish