|
Mavzu. Avtomobil yo‘llarini obodonlashtirish va arxitektura-landshaft loyihalash reja
|
| bet | 1/9 | | Sana | 29.02.2024 | | Hajmi | 3.09 Mb. | | #164779 |
Bog'liq 12 mavzu 11 TA REFERAT, Kompyuter-zamonaviy-texnik, Yo’l servisini tashkil etishning maqsadi va obodonlashtirish, Landshaft arxitekturasini rivojlantirish, uning usullari va uslublari, AVTOMOBIL YO‘LLARI ARXITEKTURASI., Shahar hududida tashkil etilgan “Yashil maydon”lar arxitekturasi, Toshkent davlat texnika universiteti olmaliq filiali-fayllar.org, Avtomobil yo‘llarida diagnostika ishlarini olib borish va nuqson-fayllar.org, 1 A. X. O‘roqov, 2 Tayyor mahsulot sifatini nazorat qilish va qabul qilib olish, 1 Karyer transporti, Doc1, 12 Maruza, 2 Maruza
10-11 Mavzu. AVTOMOBIL YO‘LLARINI OBODONLASHTIRISH VA ARXITEKTURA-LANDSHAFT LOYIHALASH
REJA:
Tabiiy muxit va avtomobil yo‘lini o‘zaro uyg‘unlashuvi.
Landshaft loyihalashning usullari.
Avtomobil yo‘llarini arxitektura-landshaftini tashkillashtirish.
Tayanch iboralar: Tabiiy muhit, tabiiy landshaft, tashkillashtirish, loyihalash usullari, variantlar,urbanlashgan, ifloslanish, texnologik va kommunikatsiya, fenomen, harakat ritmi, harakat sharoiti, marshrut, fazo, vaqt, oraliq.
1. Tabiiy muxit va avtomobil yo‘lini o‘zaro uyg‘unlashuvi
Yo‘lni tabiiy muhit bilan aloqasi to‘g‘risidagi masalani birinchi ahamiyatga ega bo‘lgan muammo sifatida alohida ko‘rib o‘tish kerak. Avtomobil yo‘llarini qurilishi va undan foydalanishda atrofimizdagi tabiatga bir qator, ya’ni tabiiy tavsifga ega bo‘lgan muhit komponentiga negativ ta’sir qiladi. Bu ta’sir sotsial nuqtai nazaridan ko‘p yillar davomida insonlarni sog‘lig‘iga ta’sir ko‘rsatib kelgan. Avtotransport kommunikatsiyasini asosiy salbiy ta’siriga quyidagilarni ko‘rsatish mumkin: yo‘l qurilishida tabiiy landshaftni yakson qilinishi, tabiiy muhitning bir qismini amalda olish, unga antropogen tavsif berish, o‘simlik va hayvonot dunyosini yo‘qotilishi, tuproq erroziyasi, havo, suv va tuproqning ifloslanishi, yuza va yer osti suvlarini balansini buzilishi va boshqalar. Bu yerda, avvalam bor landshaft tavsifiga taalluqli bo‘lgan muhitning tabiiy omillarini ko‘rib chiqamiz.
Tabiiy landshaft qadimdan kuchli fizik va psixik sog‘lomlashtirish va estetik yaxshi ta’sir qiluvchi omil deb hisoblab kelingan. Ko‘p ming yillar davomida bog‘lar va parklar yaratilgan, unda inson o‘zini uyi oldida tabiat bilan muloqatda bo‘lib dam olgan. Ammo faqat bizning vaqtga kelib tabiiy landshaft yuzaki ko‘rilmasdan, yashash muhitining muhim komponenti sifatida, ekologik muvozanatni muhim bo‘lagi deb ko‘rilmoqda. Tabiatni birgina daraxtdan tortib o‘zini relefini hosil qilgan yuzagacha, o‘simliklar va hayvonot dunyosini o‘zini hilma-xil hayotiy aloqasida har qanday elementini yo‘qotilishi, insonning hayot kechirishi uchun tajavvuz, muhitning hayotiy sifatini yo‘qotish deb qaralmoqda.
Shu bilan birgalikda avtomobil yo‘llarini qurishda biz bilamizki, masalan, o‘n minglab daraxtlar nobud bo‘ladilar. Bu holatda, bizni o‘rab turgan tabiatda ko‘plab tabiiy jarayonlarni qiyinlashtiruvchi o‘ziga xos ekologik to‘siqlar xosil bo‘ladi (masalan hayvonlarni ko‘chishi).
Bu yerda tabiiy muhitda arxitektura-landshaftni tashkillashtirishda birinchi jihat – uni bevosita saqlash kelib chiqadi. Amalda bu jihat yo‘l trassa variantlarini ko‘rib chiqish bosqichida amalga oshirilishi kerak. Yo‘l qurilish uchun yer ajratishni hozirgi amaliyoti, afsuski qoniqarli emas: sanoat yoki qishloq ho‘jalik ishlab chiqarishi tomonidan egallangan tabiiy yerlarni saqlashga asosiy o‘rin beriladi. Bevosita hisoblash oson bo‘lgan yaqin iqtisodiy samara tabiatni muxofaza qilish siyosatidan ustunlik qiladi. Ammo har qanday tabiiy hudud (masalan, o‘rmon yoki botqoqlik) avlodlar hayotida muxim rol o‘ynaydi.
Yuqori balandlikdan turib yer strukturasini baholab turib, biz hamma yo‘nalishga yo‘nalgan aholi yashash joylari, sanoat va qishloq xo‘jalik ishlab chiqarishi, landshaft hududlarini chegaralovchi, joylarning relefini kesib o‘tuvchi ko‘p miqdordagi quruqlik kommunikatsiyalarini ko‘ramiz. Amalda biz yo‘lni yer yuzasi yoki landshaft strukturasini bir qismi sifatida tavsiflashimiz mumkin (1-rasm). Shu bilan birgalikda u yirik sun’iy, antropogen tavsifli inshoot hisoblanadi. Haqiqatan ham tabiatda bunday ob’ekt mavjud emas. Yo‘lni tavsifi bo‘yicha unga tabiatda yaqin keladigani bu daryo – ammo u shakli va materiali nuqtai nazaridan farqluanuvchi tabiiy yo‘nalishdir.
|
| |
