ilmiy asar lar Aristotel (eramizdan oldingi 384-322
yillar) tomonidan yozilgan
bo‘lib, uni yerdagi hayvon va odamlarning harakatlanish
qonuniyatlari qiziqtirgan.
Leonardo da Vinchi (1452-1519 yillar) odamning vaziyatlari va harakatlarini
tahliliga anatomiya va mexanika asosida
ko‘p diqqat-eʼtibor qaratgan.
Leonardo
odamning
hayvonlarning
vaziyati
va
harakatlari
mexanika
qonunlariga
bo‘ysunishini aniq va yaxshi anglab yetgan.
U shunday deb yozgan:
“Mexanika fani boshqa hamma fanlar orasida shuning
uchun yaxshi fazilatli va kerakli fan
bo‘lib qoldiki, harakatlanish qobiliyatiga ega bo‘lgan
hamma jismlar uning qonunlari
bo‘yicha taʼsirlashishar ekan”. Bu o‘sha vaqt uchun eng
yangi va dadil fikr edi.
Qushlarning uchishini
o‘rganish Leonardoni
planer tipidagi birinchi uchish
apparati loyihasini yaratishga olib keldi va unda uchish uchun odamning mushak
kuchidan ham foydalanish nazarda tutilgan edi.
Leonardo da Vinchi (1452-1519)
Biomexanikaning rivojlanish zaminlari Harakatlarga qiziqish juda qadim zamonlarda
– oddiy ko‘z bilan kuzatish,
o‘rganishning yagona usuli bo‘lgan vaqtlardayoq paydo bo‘lgan. Bunday qiziqish
hammadan
ham
oldin
rasmda
harakatlarning
imkoniyati
boricha
ishonchliroq
tasvirlashga intilgan rassomlarda paydo
bo‘lgan. Boshqa tomondan, uchish mashinasi
qurilmasiga erishishni istagan (bundaylar hamma zamonlarda ham yetarlicha
bo‘lgan)
ixtirochilarni ham qiziqtirgan
bo‘lib, ular qushlarning uchishini undan biron-bir naf
(kerakli
yo‘riqnomalar) chiqarib olish umidida diqqat bilan o‘rganganlar.
Shuningdek,
biomexanika
fanining
paydo
bo‘lishiga maʼlum zaminlar
(sabablar)
– falsafa, nazariy va amaliy mexanika, anatomiya va fiziologiya sohalarida
jamlangan bilimlar xizmat qilgan. Harakatlarni
o‘rganishda ustivor bo‘lgan fanga bog‘liq
holda biomexanikada bir nechta
yo‘nalishlar tashkil topib borgan.
Mexanika
yo‘nalishi qadimgi Yunoniston (Gretsiya) va Aristoteldan (eramizdan
avvalgi 384-322 yillar) boshlanadi. U (Aristotel) birinchi
bo‘lib “mexanika” iborasini
(terminini) kiritgan, richagni tavsiflagan, harakatlar sabablarini muhokama qilish
yo‘li
bilan aniqlashga uringan, shuningdek mushaklar harakatini tavsiflagan va geometrik
tahlilni amalga oshirgan.
Hozirgi zamonda ham foydalanilayotgan gidrodinamika qonunlari Arximed
(eramizdan avvalgi 287-212 yillar) tomonidan kashf qilingan.
Odam harakatlari biomexanikasi sohasidagi birinchi jiddiy ish sifatida Rimlik
gladiatorlar maktabi shifokori
