Mavzu: Blum taksonomiyasi va uning o‘qitishdagi ahamiyati
Reja:
1.Blum taksonomiyasi va uning bosqichlari. Mazmuni va mohiyati.
2.Blum taksonomiyasining o‘qilishdagi ahamiyati.
3Blum taksonomiyasi asosida fanning o‘qitish bosqichlarini belgilash.
Topshiriqlar tizimini yaratish.
O‘quv maqsadlarini aniqlashtirishning ahamiyati
O‘quv maqsadlarini, ularni alohida qismlarga ajratib aniqlashtirish jahon
pedagogikasida keng ommalashgan. Bunday yondashuvga asosan o‘quv
maqsadlariga erishilganlikni yaqqol aniqlash mumkin. Bunda o‘quv maqsadlari
tizimi
yaratilib, o‘zaro bog‘liqlik ketma-ketligida joylashtiriladi, ya’ni
ularning
taksonomiyasi tuziladi. O‘quv maqsadlarining bu tizimi xalqaro miqyosda
mashhur
bo‘lib, Blum taksonomiyasi deb nomlanadi. “Taksonomiya” tushunchasi grekcha -
tartib bilan joylashtirish bo‘lib, biologiya fanidan olingan. U obektlarni, ularning
o‘zaro bog‘liqligiga asoslanib va toifalari murakkablashib boradigan ketma-ketlikda
joylashtirib turkumlash va tizimlashtirishdir. Blum taksonomiyasini qo‘llash,
o‘qitish maqsadlarini umumlashgan holda bayon qilish imkoniyatini beradi. Undan
foydalanilganda pedagog maqsadlarni ajratadi va aniqlashtiradi hamda tartibga
soladi. Bu taksonomiya yordamida pedagog nafaqat o‘quv maqsadlarini
aniqlashtirishga, balki ularni o‘zaro bog‘liq bo‘lgan qat’iy
kema-ketlikda
joylashtirishga muvaffaq bo‘ladi.
O‘quv maqsadlari sohalari
Kognitiv - bilishga oid soha. O‘rganilgan materialni eslab qolish va uni
takroran aytib berish, o‘zlashtirilgan bilimlarni mustaqil to‘la anglash, ularni oldin
o‘rganilgan uslub, usullar bilan uyg‘unlashtirilib tasavvur etishgacha bo‘lgan
muammolarni hal etilishini o‘z ichiga oladi.
Affektiv-hissiyotga oid soha. Oddiy idrok qilish, qiziqish, qadriyat yo‘nalish
va munosabatlarini o‘zlashtirishga tayyor bo‘lish, o‘quvchilarni
atrof-muhitga
nisbatan hissiy-shaxsiy munosabatda bo‘lishini shakllantiruvchi maqsadlar kiradi.
O‘quvchilarda tayanch kompetensiyalarni shakllantirish uchun ta’lim
texnologiyalarini tanlashda o‘quv fani o‘qituvchisi taqvim mavzu rejada mazkur sinf
uchun belgilangan tayanch kompetensiyalarni belgilab oladi. Shundan so‘ng,
o‘rganilishi zarur bo‘lgan mavzu va shakllantiriladigan kompetensiyalarni hisobga
olgan holda darsni o‘tish metodi, usuli tanlanadi.
Interfaol yondashuv. O‘qituvchilar dars jarayonini yaxshi tashkil etish uchun
qulay muhit yaratadi. O‘quvchilarning o‘zaro fikr (axborot) almashishlariga imkon
beriladi. Yechimini kutayotgan masalalarni hamjihatlikda muhokama etadilar,
yechadilar. Vaziyatdan chiqishda hamkorlikda yechim to‘adilar. Olgan axborotlari
asosida bilimlarini bir- birlariga namoyish etadilar.
Loyihalash metodi. Loyihalash metodi-o‘quvchilar
uzluksiz ravishda
murakkablashib boradigan amaliy to‘shiriqni rejalash, konstruksiyalash va bajarish
jarayonida bilim, ko‘nikma va malakaga ega bo‘ladigan o‘qitish tizimidir. Ta’lim
oluvchilar keng miqyosdagi muammoli (ijodiy, axborot, kommunikatsiya va h.k.)
masalalar bilan bog‘liq loyihalarni bajaradilar. Mazkur metodning yuqori samara
berishi uchun loyihani bajarishda o‘quvchilarda motivatsiyaning
yuqori darajada
bo‘lishi, shart hisoblanadi.
