|
Mavzu: boshlang’ich sinfda matеmatika o’qitish mеtodikasi fan sifatida boshlang’ich sinf matеmatika kursining mazmuni boshlang’ich sinfda matеmatika o’qitish
|
| bet | 15/17 | | Sana | 16.12.2023 | | Hajmi | 55,24 Kb. | | #120826 |
Bog'liq Mavzu boshlang’ich sinfda matеmatika o’qitish mеtodikasi fan si-fayllar.org3-ilova
3-ilova
Boshlang`ich ta’limning turli o`quv predmetlariga oid darslarda o`quvchilar tevarak atrofdagi voqea va hodisalar, ularning xossalariga oid aniq tasavvurlar oladilar.
Matematikaning farqlantiruvchi xususiyati shundan iboratki, matematika ob’yektiv borliqni o`rganish bilan bir vaqtda o`rganilayotgan voqea va predmetlarning aniq mazmunidan, moddiy dunyoning eng umumiy tomonlariga tegishli bo`lmagan, uning miqdoriy tomonlariga hamda fazoviy shakl va munosabatlariga tegishli bo`lmagan hamma narsaga nisbatan abstraktsiyalanadi. Matematikaning buyuk kuchi shundadir, ya’ni tushunchalarning abstraktligi va umumiyligidadir, boshqa o`quv fanlari bilan bir tomonlama ko`plab bog`lanishlar, munosabatlar o`rnatish imkoniyatlari ana shundadir.
Bunday bog`lanishlarni o`rnatishda umumiy faktlarni, ya’ni son haqidagi, arifmetik amallar,geometrik figuralar, miqdorlar, shakllar haqidagi tasavvurlar va elementar tushunchalar: har xil malaka va ko`nikmalar; faoliyat turlari; o`qitishning forma va metodlarini asos qilib olish mumkin.
Matematika metodikasi tarixan ilg`or o`qituvchilarning tajribalarini umumlashtirish natijasida shakllanadi. Matematika o`qitishning yangi metodlari ilmiy tadqiqotlarning natijasidir.
Matematika dasturining asоsiy o‘zagi natural sоnlar va asоsiy miqdоrlar arifmetikasidan ibоrat bo`lib, bu o`zak atrоfida algebra, geometriya elementlari va kasr son tushunchalari birlashadi, bu elementlar arifmetik bilimlar sistemasiga tartiban sоn, arifmetik amallar va matematik amallar hamda matematik munоsabatlar haqida tushunchalarning yuqоrirоq darajada o‘zlashtirishga imkоn beradi.
4-ilova. Bоshlang‘ich sinf matematikasining mazmuni
Boshlang`ich sinflarda matematika o`qitishning maqsadlari va vazifalari. O`quvchilarni kursni o`rganishga tayyorlash.
1. Boshlang`ich maktab o`rta umumiy ta’limning tarkibiy qismi hisoblanadi. Shu sababli I-IV sinflarda matematika o`rganish maktab matematika kursining birinchi bosqichi sifatida qaraladi.
Boshqa o`quv predmetlari kabi matematika boshlang`ich kursi ham ta’limiy – tarbiyaviy va amaliy vazifalarni hal qilishi kerak.
Matematikani o`rganish jarayonida eng avvalo o`quvchilar nazariy bilimlari sistemasini shuningdek, ularda hisoblash, o`lchash va grafik ko`nikmalarning ma’lum aniq sistemasini egallashlari kerak, boshqacha aytganda, bu sistyema eng sodda amallarni bajarishdan iborat bo`lib, ko`p marta takrorlash hisobiga avtomatizmgacha yetkaziladi. Bu vazifani yyetarlicha baholamaslik amalda bolalar bilimlarining pasayishiga olib keladi.
O`qitish o`quvchilar bilimlarini ongli egallashlarini va yetarlicha yuqori darajada umumlashtirishlarni ta’minlashi zarur, shuningdek, o`quvchilar imkoni boricha mustaqil ravishda qonuniyat va munosabatlarni ochishni og`zaki va yozma xulosalar qilishni o`rganishlari kerak. Boshlang`ich maktab matematika dasturi xuddi shunga yo`naltiradi, unda o`qitishda nazariylik saviyasini oshirish ochiq - oydin ifodalangan, nazariy va amaliyotning uzviy bog`liqligigining ahamiyati ko`rsatilgan.
Masalan, eski dastur asosan hisoblash ko`nikmalari, xususan 20 va 100 ichida qo`shish va ayirish ko`nikmalari amallar xossalariga tayanilmagan holda tarkib toptiriladi: uzoq vaqt davomida (2, 3, 4 yil) bolalar amallarning biror xossasining qo`llanilishiga asoslangan butun bir qator faktlar bilan xossalarning o`zini bilmagan holda tanishishadi. Buning natijasida M: 100 ichida qo`shish va ayirishni bajarish uchun 20 dan ortiq hisoblash usullarini egallashlari zarur bo`lardi.
Aslida esa, o`quvchilarni 4 ta asosiy xossa haqidagi bilim bilan [a+(v+s), (a+v)+s, (a+v)-s, a-(v+s)] tanishtirishning o`zi yyetarli. Hozirgi amaldagi dasturda ana shu maqsad o`quvchilar misollarning yechishning har xil usullarini mustaqil topish imkoniga ega bo`lishi bilanoq amalga oshiriladi.
O`quvchilar bilish qobiliyatlarining rivojlanishi natijasida, ular har xil sharoitda olgan bilimlarini turli o`quv mashqlariga tadbiq etishlari mumkin.
Boshlang`ich sinflarda o`qitish tarbiya bilan bog`langan holda amalga oshiriladi. O`qitishning bu muhim vazifasi o`quv jarayonida o`quvchilarda dunyoqarash, ahloqni kundalik xulqning asosi sifatida shakllantirishga; shaxsining ko`pgina qimmatli xususiyat va sifatlarini shakllantirishga ega qulay sharoitlar yaratib berish zarurligini ifodalaydi.
Boshlang`ich sinflarda tarbiyalovchi ta’lim - rivojlantiruvchi ta’lim hamdir. Ta’lim natijasida kuzatuvchanlik, tafakkur, xotira, tasavvur va nutq rivojlanadi va shu tariqa o`quvchilar hayotga, mehnatga tayyorlanadi.
Boshlang`ich matematika o`qitishning ta’limiy va tarbiyaviy vazifalarini hal qilish ko`p jihatidan o`quvchilarning bu kursni o`rganishga tayyorgarlik darajasiga, bog`chalarning tayyorlov guruhlari va maktab qoshidagi tayyorlov sinflari dasturida nazarda tutilgan rivojlantiruvchi va o`rgatuvchi xarakterdagi masalalarni hal qilish darajasiga bog`liq.
Bolalarni tayyorlashning asosiy vazifasi matematikadan faktik bilimlar, ko`nikma va malakalar sistemasini to`plash va ularni o`zlashtirish uchun (masalan, son, shakl, miqdor, qo`shish va ayirish malakalari….) sharoitlar yaratishdangina emas, balki bu bilimlarni o`zlashtirishga tayyorlashdan ham iboratdir.
Bolalarni tayyorlashda asosiy ish analiz, sintez, taqqoslash, umumlashtiruvchi kabi aqliy operatsiyalarni bajarish malakalarini shakllantirishga qaratilgan bo`lishi zarur. Bu ish bolalarning matematik nutqlarini rivojlantirish masalasini hal qilish bilan bundan keyin muvaffiqiyatli o`qish uchun zarur bo`ladigan har xil aktiv lug`atlar to`plash bilan uzluksiz bog`liq ravishda amalga oshirilishi kerak.
Bolalarda matematik bilimlarga nisbatan qiziqish, ulardan foydalanish malakasi va ularni mustaqil egallash malakasi tarbiyalanishi kerak. Bundan tashqari, ularda amaliy malaka va ko`nikmalarning (sodda shakllarni chizish, ularni qog`ozni buklab hosil qilish….) shakllanishiga jiddiy ahamiyat berish kerak.
Bu davrda ular pedagogning topshiriqlarini tinglab, darhol bajarishi, o`qituvchi ko`rsatmalariga amal qilish, muhim narsani nomuhim narsadan ajrata olish, qo`yilgan vazifalar tartibini aniqlash, olingan natijalarini qo`yilgan masalaga mos keltirish, o`z ishini nazorat qila olish hamda boshqa malakalarni egallab olishlari kerak.
-Yuqorida ko`rsatib o`tilgan vazifalarni hal qilishi o`qitish mazmunining tanlanishiga, uning ma’lum sistyemada joylashishiga hamda shunga mos ravishda o`qitish metodi va usullarining tanlanishiga bog`liq ravishda amalga oshiriladi.
|
|
Bosh sahifa
Aloqalar
Bosh sahifa
Mavzu: boshlang’ich sinfda matеmatika o’qitish mеtodikasi fan sifatida boshlang’ich sinf matеmatika kursining mazmuni boshlang’ich sinfda matеmatika o’qitish
|
