Ishlab
chiqarish
Tijorat
Moliyav
iy
Konsaltingl
ar
Innovatsion
Savdo
Bank
Umumiy
boshqarish
Tadbirkorlik faoliyati
turlari
2-mavzu. Tadbirkorlik faoliyatining turlari va shakllari
Reja:
1. Ishlab chiqarish tadbirkorligi
2. Tijorat tadbirkorligi
3. Moliyaviy tadbirkorlik
4. Maslahat tadbirkorligi
5. Tadbirkorlik shakllari
1. Ishlab chiqarish tadbirkorligi
Tadbirkorlik faoliyati turlari xilma xildir. Faoliyat maqsadi, turi va yo‘nalishlariga qarab
tadbirkorlik
faoliyatining ishlab chiqarish, tijorat, moliyaviy va konsalting turlarini ajratish
mumkin.
Qayd etilgan ushbu tadbirkorlik faoliyatining har bir turi kichik turlarga bo‘linadi.
Mavjud tadbirkorlik faoliyati turlarini chizma shaklida quyidagicha ifoda etish mumkin (2-
chizma).
Ishlab chiqarish tadbirkorligini tadbirkorlik faoliyatining
asosiy turi desak xato
bo‘lmaydi. Zero, bunday tadbirkorlik faoliyati tufayli mahsulot,
tovarlar ishlab chiqariladi,
xizmat ko‘rsatiladi, ma’lum ma’naviy qadriyatlar yuzaga keladi.
O‘zbekistonda bozor iqtisodiyotiga o‘tishning dastlabki yillarida tijorat tadbirkorligi
yaxshi rivojlandi. Tadbirkorlik faoliyatining bu turi tovar va
xizmatlarni sotib olish va
sotish jarayonlarini amalga oshirish bilan ta’riflanadi, chunki bu sohada qisqa vaqat
orasida daromad olish mumkin. Agar ishlab chiqarish korxona samaradorligining 10-12%
ini tashkil qilsa, tijorat faoliyati esa bu ko‘rsatkichni yana 20-30%ga oshiradi.
Moliyaviy tadbirkorlik tadbirkorlik sohasining alohida olingan turiga kiradi.
Uning
faoliyat sohasi qiymatlarni almashinishi va almashtirilishidan iborat. Moliyaviy faoliyat ishlab
chiqarish, tijorat sohasini ham qamrab olishi mumkin.
SHuningdek, moliyaviy tadbirkorlik
mustaqil bank va sug‘urta muassasalari shaklida ham faoliyat ko‘rsatadi.
Moliyaviy bitim tadbirkorlik faoliyatining ilgarigi
turlariga qaraganda kamroq
samara beradi. Bu ko‘rsatkich 5-10%ni tashkil etadi.
Keyingi vaqtda O‘zbekistonda tadbirkorlik faoliyatining konsalting (maslahat) turi
rivojlanmoqda. Bu tadbirkorlik turi ko‘p yo‘nalishlardan iborat bo‘lib, kelajakda yaxshi
rivojlanib ketishiga jahon iqtisodiyoti taraqqiyoti guvohlik beradi.
