• 4.4-chizma. Firma (korxona) turlari
  • Aksiyadorlik jamiyati
  • Tadbirkorlik faoliyati turlari 2-mavzu. Tadbirkorlik faoliyatining turlari va shakllari Reja




    Download 362,3 Kb.
    Pdf ko'rish
    bet14/21
    Sana25.01.2024
    Hajmi362,3 Kb.
    #146020
    1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   21
    Bog'liq
    Yuldosheva Nasiba

    Firma (korxona) turlari 
    Xususiy firmalar 
    SHirkat firmalar 
    Davlat 
    korxonalari 
    Aralash firmalar 
    Mas’uliyati 
    cheklanmagan 
    jamiyat 
    Mas’uliyati 
    cheklangan 
    jamiyat 
    qo‘shma korxonalar 
    konsern 
    konsorsium 
    konsessiya 
    kooperativ 
    kartel 
    sindikat 
    venchur 
    ijara 
    konsalting 
    injiniring 
    Aksiyadorlik 
    jamiyatlari 
    Korporatsiyalar 
    4.4-chizma. Firma (korxona) turlari 
     
    SHirkatga davlat, kooperativ, jamoa va boshqa tashkilotlar, shuningdek, xorijiy 
    tashkilotlar va fuqarolar ham qonun yo‘l qo‘ygan hollarda a’zo bo‘lishi mumkin. 
    Mas’uliyati cheklangan shirkat firmalarning ustav fondi faqat ta’sischilar mablag‘ 
    (aksiya)lari hisobiga barpo etiladi. Jamiyat qatnashchilari o‘zlarining qo‘shgan ulushlari 
    doirasida javobgar bo‘ladi. SHirkat o‘z faoliyati uchun ustav fondi miqdorida javobgar 
    hisoblanadi. 
    Mas’uliyati cheklangan shirkat firmalar nomiga «limited» so‘zi qo‘shiladi, bu 
    inglizcha so‘z bo‘lib, «cheklangan» ma’nosini bildiradi. 
    Mas’uliyati cheklangan firmaning bir qator turlari mavjud. Ularning eng keng tarqalgan 
    shakli aksiyadorlik jamiyatlari va korporatsiyalardir. Aksiyadorlik jamiyatlarini tuzish va 
    faoliyatini tashkil qilish tartibi O‘zbekiston Respublikasining «Aksiyadorlik jamiyatlari va 
    aksiyadorlarning huquqlarini himoya qilish to‘g‘risida»gi qonunda ifodalangan. Ushbu 
    qonunning 2-moddasiga muvofiq: 
    Aksiyadorlik jamiyati – bu jismoniy shaxslar kapitallarining birlashuvi bo‘lib, u 
    aksiyalar chiqarish yo‘li bilan tashkil etiladi. 
    Jamiyat jamlangan kapitaliga qarab maxsus qimmatli qog‘oz – aksiya chiqaradi. Aksiyani 
    sotib olganlar hissadorlarga aylanishadi va foydadan o‘z hissasi – divedendni olib turadilar. 
    Aksiyadorlik jamiyati o‘z majburiyatlari bo‘yicha o‘ziga tegishli butun mol-mulk bilan javobgar 
    hisoblanadi. Aksiyadorlar jamiyati majburiyatlari bo‘yicha javobgar emas va uning faoliyati 
    bilan bog‘liq zararlar uchun faqat o‘zlariga tegishli aksiyalar qiymati doirasida 


    javobgar hisoblanadi. 
    Aksiyadorlik jamiyatining ustav fondi aksiyadorlar sotib olgan aksiyalarning 
    nominal qiymatlaridan tashkil topadi. Jamiyat chiqaradigan barcha aksiyalarning nominal 
    qiymati bir xil bo‘lishi lozim. Aksiya bo‘linmas hisoblanadi. 
    Aksiyadorlik jamiyatini ta’sis etishda uning jami aksiyalari ta’sischilar orasida tarqatilishi 
    kerak. 
    Aksiya fond birjalarida muomalada bo‘ladi, bir shaxsdan boshqasiga erkin o‘tadi va 
    aksiyalar uchun uning hissasi to‘g‘risidagi hujjatt hisoblanadi. Aksiyadorlik jamiyatini: 

    aksiyadorning umumiy majlisi; 

    kuzatuv kengashi; 

    ijro organi boshqaradi. 
    Aksiyadorlarning umumiy majlisi oliy boshqaruv organi hisoblanadi. Agar qonun 
    hujjatlarida boshqacha tartib belgilanmagan bo‘lsa, u aksiyadorlik jamiyati faoliyati bilan 
    bog‘liq barcha masalalarni hal qilish huquqiga ega. Aksiyadorlik jamiyatining kuzatuv 
    kengashi jamiyat faoliyatida umumiy rahbarlikni amalga oshiradi. Aksiyadorlik jamiya- 
    tining joriy (kundalik) faoliyatiga yagona ijro organi (direktor) yoki kollegial (maslahat) ijro 
    organi (boshqaruv, direksiya) rahbarlik qilishi mumkin. 
    Aksiyadorlik shaklidagi tadbirkorlikning quyidagi afzalliklari bor: 

    aksiyadorlik jamiyati – bu Biznesning ko‘proq demokratik shaklidir. Unga 
    xohlagan kishi bevosita yoki obuna bo‘lish yo‘li bilan aksiyani sotib olib, a’zo bo‘lishi va 
    mulk egasiga aylanishi mumkin; 

    vaqtincha bekor turgan sarmoyalar markazlashuviga erishiladi; 

    nisbatan samarali sohalarga kapital oqimini tashkil qilish imkoniyati 
    tug‘iladi; 

    davlat mulkini xususiylashtirish imkoniyatlari kengayadi; 

    moliyaviy barqarorlikka erishiladi; 

    tadbirkorlikda tavakkalchilik xavfi kamayadi (hissador o‘z aksiyasi 
    miqyosida ziyon ko‘rsa, korxona egasi butun mulkidan ajraladi); 

    bir vaqtning o‘zida ishlab chiqaruvchilar, tovar etkazib beruvchilar, 
    haridorlar va mahalliy davlat organlari manfaatlarining o‘zaro muvofiqlashuviga 
    erishiladi. 
    Aksiyadorlik jamiyati ochiq va yopiq turda bo‘lishi mumkin. 

    Download 362,3 Kb.
    1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   21




    Download 362,3 Kb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Tadbirkorlik faoliyati turlari 2-mavzu. Tadbirkorlik faoliyatining turlari va shakllari Reja

    Download 362,3 Kb.
    Pdf ko'rish