|
O’tiladigan sana ___ ___- ____________________ 201__ yil
|
| bet | 17/107 | | Sana | 13.06.2024 | | Hajmi | 1,21 Mb. | | #263146 |
Bog'liq 2 5433733911249158641O’tiladigan sana ___ ___- ____________________ 201__ yil
Sinf 8 Fan kimyo
Mavzu: ATOM ELEKTRON QAYATLARINING TUZILISHI
Darsning maqsadi: ta’limiy maqsad: o’quvchilarga yangi mavzu haqida ma’lumot berish, tushuntirish.
tarbiyaviy maqsad: o’quvchilarga mavzuga taaluqli bo’lgan bilim, ko’nikma va malakalarni shakllantirish g’oyalarini singdirish.
rivojlantiruvchi maqsad: o’quvchilarnining mavzuni o’zlashtirishi bilan birga mavzuning hayot uchun zarur bo’lgan jihatlarini tushuntirish, mavzuni hayotga bog’lash, hayot uchun ahamiyati katta ekanligini tushuntirish.
o ‘zini o‘zi rivojlantirish kompetensiyasi:
kimyoviy moddalar haqidagi tushunchalar orqali bilimini oshirib borish.
Ijtimoiy faol fuqarolik kompetensiyasi:
kimyoviy ishlab chiqarish mahsulotlari va tabiat boyliklarini asrab-avaylashni bilish.
Milliy va umummadaniy kompetensiyalar:
badiiy va san’at asarlari bo‘lgan me’moriy obidalarni tiklashda kimyoviy birikmalardan foydalanilganligi haqida tushunchaga ega bo‘lish.
Darsning jihozi: a) darslik b) konspekt c) kompyuter d) bo’r,
Dars turi: fikrlashish mashqi, demonstratsiya, ma’ruza
Dars usuli: aralash
Dars materiallari va vositalar: darslik, kartochkalar, savollar, slayd, kompyuter, proyektor,
Yangi mavzu bayoni
Darsning jihozi: a) darslik b) konspekt c) kompyuter d) bo’r,
Dars turi: fikrlashish mashqi, demonstratsiya, ma’ruza
Dars usuli: aralash
Dars materiallari va vositalar: darslik, kartochkalar, savollar, slayd, kompyuter, proyektor,
Yangi mavzu bayoni. Vodorod atomi yadrosi atrofida faqat bitta elektron sferasimon, ya’ni sharsimon bulut hosil qilib harakatlanadi.
Geliy atomi yadrosi atrofida 2 ta ё bo‘ladi va har ikki elektron ham sharsimon aylanadi, ammo biri ikkinchisidan farqli ravishda qarama-qarshi spin bo‘yicha o‘z o‘qi atrofida harakatlanadi.
Bitta orbitalda qarama-qarshi spinli ikkita elektron bo‘lishi mumkin. Uchinchi elektron bo‘lishi mumkin emas. Elektronlar qanday xususiyatlariga ko‘ra bitta energetik pog‘onada joylashadi?Kimyoviy element atomi yadrosining tuzilishini va yadro atrofida manfiy zaryadlangan elektronlarning harakatlanishini bilib oldingiz. Yadro atrofida elektronlar qanday harakatlanadi? Manfiy zaryadlangan elektronlar musbat zaryadlangan yadroga tortilib qulab tushmaydimi? Yoki elektronlar yadrodan uzoqlashib tarqalib ketmaydimi, degan savollar paydo bo‘ladi.Kimyoviy element atomi yadrosi atrofida har bir elektron juda katta tezlik bilan harakat qiladi. Natijada markazdan qochma kuch hosil bo‘lishi hisobiga yadroga qulab tushmaydi.Elektronlarning yadro atrofidagi harakati aniq trayektoriyalar bo‘ylab amalga oshmasdan harakat chiziqlari ma’lum bir bulutsimon shaklni hosil qiladi.Masalan, vodorod atomida elektron yadro atrofida sharsimon bulut hosil qilib harakatlanadi. Bunda elektronni eng ko‘p harakatlanadigan sohasi yadrodan 0,53 .10-10 m uzoqlikda bo‘ladi .Yadro atrofida harakatlanayotgan har bir elektronning energiya miqdori turlicha bo‘ladi. Elektronning energiya miqdori qanchalik kam bo‘lsa, yadroga yaqinroq bo‘ladi. Energiya miqdori ortib borishi bilan yadrodan uzoqroqda harakatlanadi.Elektronlarning energiya miqdoriga ko‘ra yadro atrofida bir necha qavatlar hosil qilib joylashishi mumkin. Elektron yadro atrofida energiya zahirasi miqdori va bosh kvant soni qiymatiga bog‘liq ravishda ma’lum bir energetik pog‘onalarda harakat qiladi.Energiya miqdori deyarli bir-biriga yaqin bo‘lgan bir necha elektronlar ma’lum bir energetik pog‘onani hosil qiladi.Bosh kvant soni n-harfi bilan belgilanadi, uning son qiymati 1,2,3,4,5,6,... yoki harfiy K, L, M, N, O, P, Q bilan ifodalanadi.Energetik pog‘onalardagi elektronlar soni 2n2 formula bilan aniqlanadi.
Vodorod atomi yadrosi atrofida faqat bitta elektron sferasimon, ya’ni sharsimon bulut hosil qilib harakatlanadi.Geliy atomi yadrosi atrofida 2 ta ē bo‘ladi va har ikki elektron ham sharsimon aylanadi, ammo biri ikkinchisidan farqli ravishda qarama-qarshi spin bo‘yicha o‘z o‘qi atrofida harakatlanadi.Bitta orbitalda qarama-qarshi spinli ikkita elektron bo‘lishi mumkin. Uchinchi elektron bo‘lishi mumkin emas.
|
| |
