|
Dars turi: fikrlashish mashqi, demonstratsiya, ma’ruza
Dars usuli
|
| bet | 15/107 | | Sana | 13.06.2024 | | Hajmi | 1,21 Mb. | | #263146 |
Bog'liq 2 5433733911249158641Dars turi: fikrlashish mashqi, demonstratsiya, ma’ruza
Dars usuli: aralash
Dars materiallari va vositalar: darslik, kartochkalar, savollar, slayd, kompyuter, proyektor,
Yangi mavzu bayoni.
Atom mariazida musbat zaryadlangan yadro bor. Yadro atrofida manfiy zaryadlangan elektronlar harakatlanadi. Atom yadrosining zaryadi son jihatdan elementning tartib raqamiga teng. Yadrodagi musbat zaryadli protonlar soni elektronlar soniga teng.
Atomlarning yadrolari radioaktiv elementlardan ajralib chiqayotgan a-zarrachalar bilan to‘qnashganda, ya’ni a-zarrachalar bilan bombardimon” qilinganda yadrodan proton va neytronlar otilib chiqadi. Protonlar zaryadi +1, massasi 1 ga teng bo‘lgan zarracha bo‘lib, | p bilan belgilanadi. Protonlar zaryadi va massasi 1 ga teng bo‘lgan vodorod atomining yadrosidir. Neytronlar zaryadsiz zarrachalar bo‘lib, massasi 1 ga teng. Neytron n bilan belgilanadi. Atom yadrosi atrofida manfiy zaryadlangan elektronlar harakat qiladi.
Elektronlarning massasi protonlarning massasidan 1840 marta kichik, demak, uning massasini amalda hisoblash qiyin bo‘lganligi sababli 0 deb olamiz, zaryadi esa —1 bo‘lgan zarrachalardir. Elektronni ё bilan belgilaymiz. Aluminiyning tartib raqami 13, demak, lining atom yadrosida 13 ta proton bo‘ladi. Yadro zaryadi +13. Yadro atrofida ham 13 ta elektron harakat qiladi, ya’ni manfiy zaryadlar yig‘indisi ham 13 ga teng.
Atom musbat zaryadlangan yadrodan va manfiy zaryadlangan elektronlardan tashkil topgan yadro qobig'idan iborat. Kimyoviy elementning tartib raqami uning atom yadrosi zaryadi bilan mos keladi. Vodorod atomining yadrosida 1 ta proton bo‘ladi. Zaryadi +1, massasi 1 a.m.b. Uning yadrosi atrofida 1 ta elektron harakat qiladi. Atomning massasi uning yadrosidagi protonlar va neytronlar yig'indisiga teng: A =N + Z N — neytronlar soni, Z — tartib raqami
Uyga vazifa:
1. Atom yadrosi qanday tuzilgan?
Elementning tartib raqami va atom massasini bilgan holda quyidagi elementlar yadrosi tariibiga kiruvchi protonlar va neytronlar sonini hisoblab toping:Na, P, Ar, Al, Fe, Pb.
Dars ishlanmasini tasdiqlayman: _________ __________ O’IBDO
|
| |
