|
Texnika havfsizligi 13 ta oltin qoidasi
|
| bet | 2/3 | | Sana | 20.05.2024 | | Hajmi | 21,19 Kb. | | #246407 |
Bog'liq 1.A.M.Kirish. Neft va gaz konlarini uskunalarning ishlatishning umumiy talablar, ishlatilishi. Neft va gaz korxonalarida ishlatiladigan texTexnika havfsizligi 13 ta oltin qoidasi
1.Ish o`rinlari, asbob uskunalarni toza saqash tuproq va suvni ifloslantirmaslik.
2.Sog`ligingiz bilan muammo bo`lsa ishni davom ettirmaslik shifokorga murojat qilish.
3.Alkagol va narkotik moddalarni istemol qilmaslik.
4.Elektr ta`minotida nosozlik bo`lsa elektrikni chaqirish va ishni tuxtatish
5.Barcha xavflarni tahlil qiling va bartaraf choralarnini ko`ring
6.Yuk tushish zonasi va yuqori xavfli ish joylaridan uzoqroq bo’ling
7.Zavod hududida chekish, ochiq olovdan foydalanish taqiqlanadi
8.Transportda harakatlanganda xavfsizlik kamarini taqing va belgilangan tezlikda harakatlaning
9.Qurilma, apparat va jixozlada ish olib borilganda izolyatsiyalashni unutmang va albatta yorliqlang.
10.Xavfsizliklarni naryad ruxsatnoma bilan amalga oshiring.
11.Balandlikda ishlaganda xavfsizlik kamarini va kaska taqishni unutmang.
12Yopiq joylarda ishlash qoidalariga amal qilish.
Bir quvurli tizim bilan ikki quvurli tizim ham qo‘llaniladi hamda G O'Qsidan keyin neft siquv nasos stansiyasiga (SNS) kirib keladi va bu yerda neft birinchi bosqichdagi ajratish (neftning tarkibidan asosiy gaz miqdori ajratiladi) amalga oshiriladi. Undan keyin neft SNS orqali MYPga haydaladi va u yerdan gaz ajratgichdagi bosimning hisobiga SNSdan (odatda 0,6-0,8 MPa) alohida quvur orqali MYPga yo‘naltiriladi, keyin esa uzoqqa tashishga tayyorlanadi. Quduq mahsulotlarini yig‘ishning ikki quvurli tizimi neft konining maydoni katta bo‘lganda qo‘llaniladi. Bunda quduqning bosimi mahsulotni MYPgacha yetkazish uchun yetarli boladi. Neft va gazni yigMsh hamda tashishda o ‘z oqimidan foydalanish tizimining quyidagi kamchiliklari mavjud: - konlami jihozlashda metall sarfmi kattaligi; - neft va gazning yengil fraksiyalarining metall idishlarda ko‘p bugManib ketishi; - o‘zi oquvchi neft uzatmalarida gaz tiqinlarining paydo bolishi va buning hisobiga neft olchagichlar orqali oqib chiqib atmosfera muhitini ifloslantirishi mumkin. Yuqoridagi va amaldagi boshqa kamchiliklarni hisobga olib, neft va gazni yig‘ish, tashish va tozalashni yangi qurilmasi yaratilgan. Bu qurilma yengil fraksiyalarning ortiqcha bugianib yo‘qolishiga, neftni atmosfera bilan tutashuviga yo‘l qo‘ymaydi hamda neftni gazdan, suvdan, mexanik aralashmalardan toMiq tozalaydi va metall sarfini kamaytirishni ta’minlaydi. Bu qurilma neft va gazni yig‘ish, tashish va tayyorlash, neftni yigMsh punktlaridagi SKS da gazni ko‘p pog‘onali ajratishning yopiq tizimiga asoslangandir. Suyuqlik yopiq tizimda (neft, suv va gaz bilan) quduqdan chiqib, ustidagi bosim ta’sirida (0,8 MPa dan 1,0 MPa gacha) otma tizim orqali GO‘Q ga to"planadi va u yerda quduqdan keladigan neftning debiti o ‘lchanadi. Neft GO ‘Qdan neft yig‘uv kollektorlariga y o ‘naltiri!adi. 2.5-rasmda konlarda neft va gazni yigMsh sxemasi keltirilgan. Bu sxema standart hisoblanmaydi, ya’ni neftni tayyorlash aniq kon sharoitlariga bogMiq holda va konni ishlatish shartiga muvofiq ravishda o'zgartirilishi mumkin.
Neft quduqdan (1) otma tizim orqali GO‘Qga (2) yo‘naltiriladi, u yerda har bir quduqning debitini olchash amalga oshiriladi. Neftning debiti o ‘lchangandan keyin quduqlarning mahsuloti aylansa, quvur uzatma orqali GO ‘Qga va yig‘uv kollektorlariga yo‘naltiriladi. Undan keyin neft va gaz tozalash uchun MYPga (3) yoki SKSga (3) yo‘naltiriladi. SKS-maydoni katta bo‘lgan konlarda quriladi, chunki kichik konlarda quduq usti bosimi MYPgacha neft va gazni tashishni ta’minlay olmaydi. Eng oxirgi tozalash qurilmasi esa MYPga (5) o ‘rnatiladi. Bu yerda neftning tarkibidan yo‘ldosh gazlar atmosfera bosimiga yaqin bosimda tozalagichlardan o'tkaziladi. Neft eng oxirgi tozalagichdan so‘ng neft tayyorlash qurilmasiga (6) to‘planadi va undan keyin rezervuarlarga (7) kirib keladi. Rezervuarlarda neft o ‘lchanadi va NQOT (neft qazib oluvchi tashkilotlar) tomonidan kerakli tartibda hujjatlashtirilgandan so‘ng, nasos yordamida neft uzatma boshqarmasi territoriyasidan magistral uzatmalar va NQIZga haydaladi. Agar neft yuqori gaz omiliga ega bo‘lsa, gaz tozalash qurilmasidan (9) keyin kompressor qurilmasining qabul punktiga to‘planadi. Gaz kompressor yordamida neftni qayta ishlash zavodiga (11) yoki magistral gaz uzatmasiga, undan keyin esa iste’mol punktiga haydaladi. Ajratib olingan suv tindirgichlar, neft tayyorlash qurilmasi va tik po‘lat rezervuarlardan drenaj tizimlari boyicha yig‘iladi hamda suvni tayyorlash qurilmasida (10) to ‘planadi. Tayyorlash qurilmasida neft suvneft pardalaridan va mexanik aralashmalardan tozalangandan keyin oxirgi nasos stansiyasiga jo ‘natiladi hamda haydovchi quduqlarga yuboriladi. Neft quduqdan yer ustiga suv bilan birgalikda to‘planadi. M a’lumki, neft suvda erimaydi. Lekin neft va suv aralashmalarining quduq tubidan to MYPgacha quduqlar orqali harakatlanish jarayonida o ‘zaro aralashib, barqaror emulsiya hosil qiladi. Bu emulsiyalar «suvda neft» yoki «neftda suv» emulsiyalari ko‘rinishida hosil bo‘ladi. Ko‘p holatlarda suv emulsiyali mayda zarrachalar ko‘rinishida neft bilan qoplangan holda bo‘ladi. Bu emulsiya barqaror bo‘lganligi uchun neftni tindirish yo‘li bilan suvni ajratib bo‘lmaydi. Suvni neftdan ajratib olish jarayoniga suvsizlantirish deyiladi. Suvsizlantirilgan neftning tarkibidan 1-1,5 % miqdorida suv chiqadi. Neft toMiq tuzsizlantirish davrida ham uning tarkibidan 0,01 % gacha suv ajralib chiqadi. Tuzsizlantirish jarayonida neftdan tuzlar to ‘liq ajratiladi. Neftning tarkibidan tuzni chiqarib yuborish uchun neft chuchuk suvli qatlamdan o‘tkaziladi. Bu jarayon davrida neftning tarkibidagi tuzlar chuchuk suv bilan reaksiyaga kirishib, birgalikda chiqib ketadi. Kon amaliyotida neftli em ulsiyalam i parchalash uchun neft 50-70 °C gacha qizdiriladi va k im y o v iy reagentlar sifatida deemulgatorlar qo'shiladi. Kon quduqlaridan M YPga to'plangan xom ashyo neft quvurlar yoki ba’zi hollarda avtosistemalarda (neft koni uz:oq boMsa) MYP da joylashgan NTQga olib kelinadi va qabul q ilisti idishlari (rezervuarlarga)ga quyib olinadi. Rezervuarlardan neft xom ashyosining zichligini va suv miqdorini aniqlash uchun namuna o lin ad i. Undan keyin neft nasoslar yordamida xomashyo bosim ostida y o z g i mavsumda 25-30 °C, qishki mavsumda esa 15-20 °C haroratlarda isitish pechlariga haydaladi. Neftdan suvni ajratish uchun quvur o‘tkazgichning isitish pechlariga kirish joyida mahsulot oqimiga nasos-dozator yordam ida deemulgator purkaladi. Deemulgatorlaming emulsiyani parchalash samaradorligini oshirish uchun maqbul harorat 70-80 °C boMishi zarur. Shuning uchun pechdagi mahsulot quvur orqali harakatlanishi davomida atrofidagi aylanuvchi issiq suv yordamida isitiladi va pech ichida 100-110 °C haroratda ushlab turiladi. 75-85 °C haroratgacha isitilgan xom neft quvur o ‘tkazgich orqali texnologik zaxiralarga yuboriladi va tindiriladi. Tindirish jarayonida ajralib chiqqan suv idishlardan chiqarib tashlanadi va bosim ostidagi oqova stansiyasiga (BOS) yuboriladi, u yerda sigMm idishlarida yigMladi, so‘ng tozalash qurilmalariga yuboriladi. Tovar neftning ostidagi suv chiqarib tashlangandan so‘ng, neftning tarkibidagi suvning miqdorini aniqlash uchun, rezervuarning quyi sathidan mahsulot namunasi olinadi. Agar neft tarkibidagi suv miqdori GOST 4965, TSh 39.0-176 boyicha me’yorga m uvofiq boMsa, neftni tayyorlash jarayoni tugagan hisoblanadi. Neftda ortiqcha suv miqdori aniqlangan holatda tindirish jarayoni suv to`iq ajralib chiqquncha davom ettiriladi. Ijobiy natija olingandan keyin neftni temir yoM sistem alarga quyish va iste’molchiga jo'natish uchun neft quyish estakadasiga haydaladi. Neftni suvsizlantirish va tuzsizlantirish uchun uning 1 tonnasiga 40 grammdan 120 grammgacha deemulgatorlar qo‘shiladi. Deemulgator neft emulsiyasi bilan aralashib, emulsiyani ikkita fazasini ham ajratib, fazani ichiga erkin holda kiradi, neft-suv chegarasida sirt tortishish kuchlarini pasaytiradi, emulsiya neft va suvga parchalanadi. Issiqlik hisobiga emulsiyani qovushqoqligi pasayadi, suv tonichilar bir-biri va deemulgatorlar bilan birikadi, natijada suv neftdan ajraladi hamda rezervuarlarning tub qismiga cho‘kadi. Emulgatorli qo‘shimchalar sifatida O P -10 etilen oksidi asosida tayyorlangan diproksomin, noionogenli SFM (sirt faol moddalar) qoMlaniladi. So‘nggi yillarda NTQda neft emulsiyasini suvsizlantirishda K-1 markadagi yoki unga o'xshash tavsifli boshqa markadagi deemulgator ishlatiladi. K-1 deemulgatorining texnik tavsifi 2.2-jadvalda keltirilgan.
|
| |
