|
-
Mavzu: Pozitronlarning kashf etilishi. Zarralar va antizarralar. Zarralar va elektromagnit nurlanish kvantlarining o`zaro aylanishi
|
| bet | 190/197 | | Sana | 01.02.2024 | | Hajmi | 8,06 Mb. | | #149719 |
Bog'liq Fizikadan maruza matniMavzu: Pozitronlarning kashf etilishi. Zarralar va antizarralar. Zarralar va elektromagnit nurlanish kvantlarining o`zaro aylanishi.
Reja:
Elektron va pozitronning fotonlarga aylanishi.
Antizarrachalar.
Yadroning bo’linishi. Zanjir reaksiya.
(3)
misol bo'la oladi. Aunigilyatsiyaga teskari protsesslar ham uchraydi, bunday prosesslar natijasida zarralar va ularga mos antizarralar paydo bo'ladi. Bu protsess jufllarning hosil bo'lishi deb ataladi. Juftlarning hosil bo’lishiga fotonning elektron va pozitronga aylanishi misol bo'la oladi:
Shunday qilib, bir-biriga aylana olish elementar zarralarning eng xarakterli belgisidir. Elementar zarralar bo'linmaydi, lekin ular bir-biriga aylanish xnsusiyatiga ega.
Pozitronning kashf qilinishi.
1928 yilda ingliz olimi P. Dirak o'zi rivojlantirgan relyativistik kvant nazariyasi asosida elektronga o'xshagan, lekin musbat zaryadlangan zarracha mavjud ekanligini aytdi, bu zarracha keyinchlik pozitron deb ataldi.
1912 yilda K. Anderson kosmik nurlarni o'rganish vaqtida pozitronlar izini payqadi. U Vilson kamerasida kuchli magnit maydondan foydalanib, izlarning bir oz egrilanishini payqadi. Bu izlar yuqori energiyali musbat zaryadlangan nomalum zarrachaning izi edi.
Bn taxminni tekshirib ko'rish uchun zarrachaning harakat yo'nalishini aniq belgilab olish lozim edi, chunki faqat mana shunday qilingandagina, magnit maydonda bu zarrachaning og'ishiga qarab uning zaryadi ishorasini aniqlash mumkin bolardi. Anderson kamerani qo'rgoshin plastinka bilan to'sdi: zarracha bu plastinkadan o'tib, o'z tezligini kamaytirishi va ko'proq egrilangan trayektoriya bo'yicha harakatlanishi lozim. U fotosuratlardan birida yana shu zarracha izini payqadi. Ushbu rasmda shu jarayonning davom etilishi keltirilgan. Zarracha harakatining yo'nalishi va uning zaryadi musbat ishorali ekani endi shubha tug'dirmaydi.
Hisoblashlar yangi zarrachaning massasi va zaryadining absolyut kattaligi xuddi elektronniki singari ekanini ko’rsatdi. Keyingi tekshirtshlar pozitron o'z xossalariga ко’rа elektronga o'xsjhashligini,undan zaryadining ishorasi bilan farq qilishini tasdiqladi. Yadro reaksiyalarida pozitron +e0, + yoki e+ bilan belgilanadi.
+ - parchalanishda Yadro zaryadi birga kamayadi va element Mendeleev jadvalida chapga bir o'ringa siljiydi.
|
|
Bosh sahifa
Aloqalar
Bosh sahifa
-
Mavzu: Pozitronlarning kashf etilishi. Zarralar va antizarralar. Zarralar va elektromagnit nurlanish kvantlarining o`zaro aylanishi
|
