|
Jinsiy yo'l bilan yuqadigan infeksiyalar
|
| bet | 23/26 | | Sana | 09.10.2024 | | Hajmi | 223,5 Kb. | | #274262 |
Bog'liq Rivojlanish 4-mavzuJinsiy yo'l bilan yuqadigan infeksiyalar. Jinsiy yo'l bilan yuqadigan infeksiyalar (Jinsiy yo'l bilan yuqadigan yuqumli kasalliklar) ularning og'irlik darajasida farq qiladi. Sifilis, gonoreya va xlamidiyani antibiotiklar bilan davolash mumkin, ammo ta'sirlangan o'spirinlar doimo tez tibbiy yordamga murojaat qilishmaydi. Davolashsiz jiddiy muammolar, jumladan, bepushtlik va yurak muammolari hamda kelajakdagi avlodlarda tug'ma nuqsonlar paydo bo'lishi singari noxush oqibatlarni keltirib chiqarishi mumkin. Shubhasiz, hayot uchun eng xavfli OIV bu immunitet tanqisligi sindromi (OITS) bo'lib, immun tizimi zaiflashib, og'ir yuqumli kasalliklar, pnevmoniya va saraton kasalliklari tanaga kirib borishiga imkon beradi. OITSga OIV sabab bo'lishi mumkin.
Salomatlikni buzadigan xatti-harakatlarni oldini olish
Maktablar va jamoat tashkilotlari jismoniy xavfni kamaytirish uchun juda ko'p ish qilishlari mumkin. Tegishli yordam haqida bir nechta fikrlarni taklif qilamiz:
• Bo'sh vaqt uchun sog'lom variantlarni taqdim eting. Bolalar va o'spirinlar bo`sh vaqtlarini mazmunli o`tkazganlarida sog'liqqa zarar yetkazadigan xatti-harakatlarni kamroq qilishadi. Masalan, bobni ochish bo'yicha amaliy tadqiqotimizda yangi murabbiylik dasturi yoshlarga samarali ishlashni ta'minlaganini guvohi bo`ldik.
• Muammolarning oldini olish. Bolalar va o'spirinlarni salbiy ta`sirlarga qarshi turishga o'rgatish ancha osonroq. Samarali profilaktika dasturlari yoshga xos qobiliyat va xavfni bartaraf etishga qaratilgan omillar. Boshlang'ich darajada profilaktika dasturlari agressiya bilan bog'liq muammolarni kamaytiradi.
• Samarali dasturlarni amalga oshirish. O'qituvchilar amalga oshiradigan dasturlarning turlari asosan ularning kasbiy vazifalari hamda ular ishlayotgan yoshlarning ehtiyojlari bilan belgilanadi. Yoshlar ehtiyojlaridan kelib chiqib har qanday maktab o`qituvchisi dastur tuzishi va amalga oshirishi mumkin. Murabbiylar giyohvand moddalar haqida ochiq gapirishlari kerak.
• Giyohvandlik yoki ichkilikka berilib ketgan yoshlarga yordam qiling. O'qituvchilar va boshqa amaliyotchilar ota-onalar va maslahatchilar bilan yoshlarning giyohvandlik yoki spirtli ichimliklarga qaram bo'lib qolganligi to'g'risidagi shubhalarini o'rtoqlashishi va profilaktika choralarini ishlab chiqishi kerak. Dori-darmon, maslahat va turar joy dasturlarini o'z ichiga olgan turli xil davolanishlar ko'pincha yoshlarga giyohvand moddalar va alkogol ichimliklaridan voz kechishda yordam beradi va kelajakda ushbu moddalarga qarshi turishni o'rgatadi. Ba'zi o'spirinlar davolanishni ixtiyoriy ravishda o'taydilar, boshqalari esa oilalar va sud qarorlari bilan davolanishga majbur etiladi.
Ushbu bobda biz muhokama qilgan to'rtta yo'nalish - ovqatlanish tartiblari, jismoniy faollik, dam olish va uxlash va sog'liqqa zarar yetkazadigan xatti-harakatlar yoshlarning jismoniy rivojlanishiga katta ta'sir ko'rsatadi. Biz quyida jismoniy ehtiyojlarga muhtoj bolalar va bu bolalarning o'z salohiyatlarini to'liq ishga solishda yordam beradigan amaliyotlarga murojaat qilamiz.
5.5. Maxsus jismoniy ehtiyojlar
Bu mavzuda bolalar va o'spirinlardagi surunkali tibbiy holatlar, jiddiy shikastlanishlar va jismoniy nuqsonlarni ko'rib chiqamiz hamda ushbu shartlarga mos keladigan strategiyalarni aniqlaymiz.
Barcha bolalar vaqti-vaqti bilan kasal bo'lib qoladi, ammo ba'zilarida genetik meros, ekologik yuqumli kasalliklar yoki ikkalasining o'zaro ta'siri natijasida uzoq muddatli kasalliklar mavjud bo`ladi (masalan, astma va saratonning ayrim shakllari). 10 boladan 1 yoki 2 nafari surunkali kasallikka chalinadi, bu esa ularning sezilarli darajada cheklashlariga olib keladi.
O'qituvchilar, albatta, shifokorlar emas, lekin ular bolalarning o'zlariga qanchalik g'amxo'rlik qilayotganlarini payqashlari mumkin. Masalan, diabetga chalingan bolalarning ko'pchiligi qondagi qand miqdorini kuzatishi va tegishli choralarni ko'rishlari mumkin. Shunga qaramay, bu bolalar va surunkali kasallikka chalingan boshqalar ba'zida buyurilgan dori-darmonlarni qabul qilishni unutishadi va o'zlarining alomatlarini baholashda har doim ham to'liq ishonchli emaslar. Shunga ko'ra o'qituvchilar bolalarning alomatlarini kuzatishi, vaziyat yomonlashganda oiladan yordam so'rashi va favqulodda holatlarda tibbiy yordam olishlari kerak bo'ladi.
O'qituvchilar, shuningdek, surunkali kasalliklarga chalingan bolalarga ijtimoiy ko'nikmalar va munosabatlarni rivojlantirishda yaqindan yordam beradilar. Kasal bo'lgan ba'zi bolalar o'zlarini shunchalik "boshqacha" his qilishadiki, ular tengdoshlariga murojaat qilishda ikkilanadilar. Bundan tashqari ular ijtimoiy munosabatlarda yuzaga keladigan har qanday muammo uchun o'zlarining jismoniy holatlarini ayblashlari mumkin. Natijada kasal bolalar yakkalanib qolishlari va shaxslararo ko'nikmalarini rivojlantirishda imkoniyatlarini yetarli darajada ro`yobga chiqara olishmaydi. Bundan tashqari surunkali xastalikka chalingan bolalar orasida maktabga kelmaslik odatiy holatlar bo'lib hisoblanadi. Afsuski, ba'zi sog'lom bolalar jiddiy kasalliklarga chalingan tengdoshlarini faol ravishda rad etishadi. Bunday reaksiyalar ma'lum darajada johillikni aks ettiradi. Ko'pgina bolalar, ayniqsa, yoshlar kasallik haqida sodda tushunchalarga ega. Bolalar ulg'aygan sari kasallik haqidagi tushunchalari asta-sekin aniqroq bo'lib boradi, ular tanadagi ichki signallarga ko'proq moslashadi va ular mikroblarning ta'sirini yaxshiroq anglay oladilar va kasallik turlarini farqlay oladilar.
Ko'p hollarda o'qituvchilar va boshqa mutaxassislar kasal bolalarning ehtiyojlarini qondirishda yordam berishlari mumkin. Amaliyotchilar, ayniqsa, yomon ahvolda bo'lgan bolalarga tugallanmagan ishlarni bajarishda yordam berishlari mumkin, ular bilan suhbatlashish uchun xushyoqar tengdoshlarini topishlari va qayg'u chekkanlarida maktab maslahatchisi bilan bog'lanishlari mumkin. Surunkali kasalliklarga chalingan yoshlarning boshqa ehtiyojlari rivojlanish darajasiga qarab sezilarli darajada farq qiladi.
|
| |
