Mavzuga oid adabiyotlar:
1. A. Yu. Ibodov: «Farmatsevtik kimyo», I tom, Toshkent, «Tibbiyot» nashriyoti, 1996 yil, 80–90 betlar;
2. M. S. Mirkomilova: «Analitik kimyo», Toshkent, «O`zbekiston» nashriyoti, 2005 yil, 214–332 betlar;
3. M. G`ulomova: «Analitik kimyo», Toshkent, «Talqin» nashriyoti, 2005 yil, 39–44 betlar;
4. U. Haydarov: «Analitik kimyo», Toshkent, «O`qituvchi» nashriyoti, 2007 yil, 206–224 betlar.
Mavzu: Xususiy moddani tekshirish.
O`quvchi bilishi kerak:
1.Kationlar guruhi reaktivlarini ;
2. Kationlarning hususiy reaktivlarini ;
3. Anionlar guruhi reaktivlarini
4. Anionlarning hususiy reaktivlarini ;
Yangi darsning bayoni.
1. Kationni aniqlash.
A) Kationning guruhini aniqlash. Birinchi navbatda tekshiriluvchi moddaning kationi qaysi analitik guruhga kirishini aniqlash zarur. Buning uchun eritmaning ozgina porsiyasi 2 tomchidan 6 ta probirkaga quyib olinadi, probirkalar raqam bilan belgilanadi, ikkinchi guruhning guruh reaktividan boshlab navbatma–navbat guruh reaktivlari bilan ta`sir qilinadi.
Ikkinchi guruh reaktivi–NaCl yoki suyultirilgan HCl eritmasi.
Uchinchi guruh reaktivi–ammiakli muhitdagi (NH4)2CO3 eritmasi.
To`rtinchi guruh reaktivi–ishqoriy muhitdagi NH3 eritmasi.
Beshinchi guruh reaktivi–ammiakli muhitdagi (NH4)2S eritmasi.
Oltinchi guruh reaktivi–kislotali muhitdagi H2S eritmasi.
Agar tekshiriluvchi eritma biron–bir guruh reaktivi bilan cho`kma bermasa, u holda kation birinchi guruh kationi bo`ladi.
B) Kationni aniqlash. Tekshiriluvchi moddaning kation guruhini topib, tuz tarkibiga qanday kation kirishi aniqlanadi. Bunda tizimli analiz o`tkazishga zaruriyat yo`q, chunki kation bitta va ionlarni hech qanday ajratish talab etilmaydi. U yoki bu kationning borligi, kation uchun eng xususiy reaksiya bilan tekshiriladi. Har bir kationni ochish uchun eng xususiy reaksiya qo`llaniladi. Imkoniyati boricha tekshirishni boshqa reaktivlar bilan qilish kerak. Qandaydir kationning borligiga ishonch hosil qilingach, boshqa kationlarga sinov o`tkazish kerak emas, chunki analiz uchun bitta kationga ega bo`lgan xususiy modda beriladi. Kation aniqlab bo`lingandan so`ng anionni aniqlash talab qilinadi.
|
