|
-BOB. SHELL SCRIPT ASOSLARIBog'liq linux-operacion-tizimi1-BOB. SHELL SCRIPT ASOSLARI
1.1-§. Shell script – asosiy tushunchalar
Shellda shell script deb ataluvchi o‘rnatilgan dasturlash tili
mavjud. Ya’ni, shell qobig‘iga o‘rnatilgan ikkita asosiy interpretator
va ikki xil dasturlash tillari Bourne shell va C shell mavjud.
C shell tili o‘zining sitaksisi bo‘yicha C dasturlash tilini eslatadi.
Aynan shuning uchun ham bu qobiq shunday nomlangan.
Bourne shell tili o‘zining sintaksisi va xususiyatlariga ko‘ra
mustaqil til hisoblanadi. Nima uchun Linux administratori shell script-
ni bilishi kerak? Gap shundaki, bu tillar administratorning yordamchi
instrumenti sifatida ishlab chiqilgan.
UNIX ning muhim xususiyatlaridan biri – bu har biri o‘z
vazifasini bajaruvchi kichik utilitlarning katta to‘plami mavjudligidir.
Komandalarni konveyerli qayta ishlash yordamida murakkab
masalalarni bajarish uchun ushbu utilitlarni birlashtirish mumkin.
Afsuski, konveyerli qayta ishlash bilan barcha masalalarni hal qilish
mumkin emas, ba’zida ko‘proq narsa talab etiladi. Dasturni ixtiyoriy
dasturlash tilida yozish mumkin, lekin ushbu dasturlash tilini
o‘rganish kerak, tizimda esa uning kompilyatori o‘rnatilgan bo‘lishi
shart.
Shell script-da dasturlarni kompilyatsiya qilish kerak emas,
bunda dasturlar qobiqqa o‘rnatilgan interpretator orqali bajariladi.
Ya’ni, shell script – bu interpretatsiya qilinadigan til hisoblanadi.
Bundan tashqari barcha Linux tizimlari shell script tilidagi bir
qancha fayllardan tuzilgan, Linux administratori ushbu fayllarni o‘z
ixtiyori bilan o‘zgartirishi mumkin, buning uchun esa dasturlash tili
bo‘yicha tayanch bilimlarga ega bo‘lishi kerak.
Shell script-dagi dastur fayli – bu foydalanuvchilar tomonidan
komandalar satrida kiritilishi mumkin bo‘lgan komandalar to‘plami
hisoblanadi. Agar fayl bajarishga yuklansa, ushbu faylda yozilgan
barcha komandalar bajariladi. Lekin, shell-dagi buyruqlarning oddiy
bajarilishi bilan bir qatorda, ko‘plab dasturlash tillariga xos bo‘lgan
qo‘shimcha imkoniyatlari ham mavjud – bular o‘zgaruvchilar,
massivlar, shartli operatorlar, takrorlash operatorlari va boshqalarni
qo‘llash imkoniyatlaridir.
Ushbu bobda Bourne shell-ga o‘rnatilgan asosiy tilni
o‘rganamiz, ya’ni Linux-ni ishga tushirish tizimidagi fayllarda
qo‘llaniladigan shakllarini o‘rganib chiqamiz.
|
| |
