|
Xavfsizlikni boshqarish tizimi
|
| bet | 3/7 | | Sana | 09.01.2024 | | Hajmi | 4,98 Mb. | | #132860 |
Bog'liq Davkar Kurs ishi Dinаmik kuchlаr tа`siridаn mustаhkаmlikkа хisоblаsh, Pragmatics Course Paper (1), tajriba1, SUDONUSUMU, адабиётлар, 2030 strategiya, SIMULINK MUHITIDA MODELLARNI MUSTAQIL TUZISH VA ELEKTRON HISOBLASH MASHINASIDA SOZLASH VA ISHLATISH., FALSAFA YAKUNIY SAVOLLAR 2022-2023 (2), Амалийдан топшириқ, А.Абдукодиров Ижтимоий-иктисодий фанлардан кейс топшириклари туплами, KARTA RAQAM, 1-b narzullayeva, AMALIY AUDITGA UMUMIY TAVSIF, Audit tekshiruvining yakuniy bosqichlariXavfsizlikni boshqarish tizimi
Mehnatni muhofaza qilishni boshqarish - bu mehnat sharoitlarining holatini tavsiflovchi ko‘rsatkichlar to‘plamining belgilangan qiymatlarini olish uchun "odam mashina-ishlab chiqarish muhiti" tizimiga ta’sir qilishning tizimli jarayoni.Boshqaruv jarayoni quyidagilarni o‘z ichiga oladi: mehnat sharoitlari parametrlarini baholash; maqsadlarni shakllantirish va vazifalarni belgilash; dasturlash; operatsion dasturni boshqarish; dasturni amalga oshirish samaradorligini baholash; ijrochilarni rag‘batlantirish.
Mehnatni muhofaza qilishni boshqarish boshqaruv organi, shu jumladan korxona ma’muriyati, tarkibiy bo‘linmalar rahbarlari, mehnatni muhofaza qilish xizmati yordamida nazorat ob'ektining holati to‘g‘risidagi ma’lumotlar asosida amalga oshiriladi.Boshqaruv organi tashqi ma’lumotlarni hisobga olgan holda qaror qabul qiladi: qonunlar va qoidalar, ko‘rsatmalar yuqori organlar ijro etuvchi hokimiyat.Boshqaruv funktsiyalari mehnatni muhofaza qilish masalalarini hal qilishda faoliyat yo‘nalishini belgilaydi va har bir vazifa sanab o‘tilgan barcha funktsiyalar orqali hal qilinadi.Mehnatni muhofaza qilish bo‘yicha ishlarni rejalashtirish va prognozlash funktsiyasi mehnatni muhofaza qilish muammolarini hal qilish bilan shug‘ullanadigan korxona bo‘limlari va xizmatlari uchun vazifalarni belgilashni o‘z ichiga oladi.
Mehnatni muhofaza qilish bo‘yicha ishlarni rejalashtirish quyidagilar asosida amalga oshiriladi:
1. istiqbolli (besh yillik) - korxonaning iqtisodiy va ijtimoiy rivojlanish rejalarining ajralmas qismi bo‘lgan mehnat sharoitlarini yaxshilash, sanitariya va rekreatsion tadbirlarning kompleks rejalari;
2. joriy (yillik) - mehnatni muhofaza qilish bo‘yicha shartnoma tuzish uchun kiritilgan mehnatni muhofaza qilish bo‘yicha chora-tadbirlar rejalari jamoaviy bitimlar;
O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi:
Mehnatni muhofaza qilish sohasida yagona davlat siyosati amalga oshirilishini ta’minlaydi;
Mehnatni muhofaza qilish sohasidagi davlat dasturlarini tasdiqlaydi va amalga oshiradi;
Davlat va xo‘jalik boshqaruvi organlarining, mahalliy davlat hokimiyati organlarining mehnatni muhofaza qilish sohasidagi faoliyati muvofiqlashtirilishini ta’minlaydi;
Mehnat sharoitlarining davlat ekspertizasini o‘tkazish tartibini belgilaydi;
Ishlab chiqarishdagi baxtsiz hodisalarni va kasb kasalliklarini tekshirish hamda hisobga olish tartibini belgilaydi;
Tashkilotlarda mehnatni muhofaza qilish xizmatini tashkil etish tartibini belgilaydi;
Mehnatni muhofaza qilish uchun ish beruvchi tomonidan mablag‘lar ajratish, shuningdek mehnatni muhofaza qilish jamg‘armalarini tuzish va ularning mablag‘laridan foydalanish tartibini belgilaydi;
Mehnatni muhofaza qilish sohasida xalqaro hamkorlikni amalga oshiradi.
Mehnatni muhofaza qilish bo‘yicha prognozlash ishlari ushbu sohadagi ilmiy tahlil va tadqiqotlar natijalariga asoslanadi. Bunday holda, jarohatlar tahlili kamida 5-10 yilni qamrab olishi kerak. To‘g‘ri prognoz - bu mehnat sharoitlari va xavfsizlikni yaxshilash bo‘yicha rejalar haqiqatining kafolati.Tashkilot, muvofiqlashtirish va tartibga solish funktsiyalari boshqaruv muammolarini hal qilish uchun korxonaning turli bo‘linmalarining sa’y-harakatlarini birlashtirishga qaratilgan. Ular boshqaruvda ishtirok etuvchi shaxslarning o‘zaro munosabatlari bo‘yicha vazifalar va tartiblarni belgilash, buyruqlar, ko‘rsatmalar va boshqalarni qabul qilish va amalga oshirishni nazarda tutadi.Nazorat funktsiyasi - qabul qilingan qarorlardan chetga chiqishlarni aniqlash, ilgari qabul qilingan qarorlarning bajarilishini tekshirish.
Bu boshqaruv ob'ektining holatini kuzatishni ta’minlaydi:
1. operativ - ish boshlig‘i va boshqa mansabdor shaxslar;
2. korxonaning mehnatni muhofaza qilish xizmati tomonidan amalga oshiriladigan nazorat;
3. yuqori organlarning idoraviy nazorati;
4. davlat nazorati organlari tomonidan amalga oshiriladigan nazorat.
Mehnatni muhofaza qilish bo‘yicha ishlarni rag‘batlantirish funktsiyasi xodimlarning mehnat xavfsizligini boshqarish muammolarini hal qilishdan manfaatdorligiga yordam beradi. Rag‘batlantirishning turlari va shakllari davlat va kasaba uyushma organlarining qarorlari va ko‘rsatmalarini hisobga olgan holda korxona ma’muriyati tomonidan kasaba uyushma qo‘mitasi bilan birgalikda ishlab chiqiladi.Boshqaruv funktsiyalari uzviy bog‘langan va bir-birini to‘ldiradi. Bir nazorat funktsiyasini amalga oshirishni e’tiborsiz qoldirish yoki kamaytirish boshqasini amalga oshirishga salbiy ta’sir qiladi.
O‘bekiston Respublikasi Bandlik va mehnat munosabatlari vazirligi:
Mehnatni muhofaza qilish sohasida yagona davlat siyosatini amalga oshiradi;
Mehnatni muhofaza qilish sohasidagi davlat dasturlari va boshqa dasturlarni ishlab chiqish hamda amalga oshirishda ishtirok etadi;
Mehnatni muhofaza qilish masalalari bo‘yicha texnik jihatdan tartibga solish sohasidagi normativ hujjatlarni va normativ-huquqiy hujjatlarni o‘z vakolatlari doirasida ishlab chiqadi, kelishib oladi hamda tasdiqlaydi;
mehnatni muhofaza qilishga oid talablarga rioya etilishi, shu jumladan noqulay va alohida mehnat sharoitlarida ishlaganlik uchun xodimlarga imtiyozlar va kompensatsiyalar berilishi yuzasidan davlat nazorati hamda tekshiruvini amalga oshiradi;
Mehnat sharoitlarining davlat ekspertizasi o‘tkazilishini ta’minlaydi;
Davlat va xo‘jalik boshqaruvi organlari, mahalliy davlat hokimiyati organlari hamda boshqa tashkilotlar bilan mehnatni muhofaza qilish masalalari bo‘yicha hamkorlik qiladi;
Davlat va xo‘jalik boshqaruvi organlarining, mahalliy davlat hokimiyati organlarining mehnatni muhofaza qilish sohasidagi faoliyatini muvofiqlashtirib boradi;
Mehnatni muhofaza qilish sohasidagi xizmatlar bozori professional ishtirokchilarining yagona reyestrini O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilangan tartibda yuritadi;
Mehnatni muhofaza qilishning holati monitoringini o‘tkazadi;
Ishlab chiqarishdagi jarohatlanishlarning sabablarini tahlil qiladi hamda davlat va xo‘jalik boshqaruvi organlariga, mahalliy davlat hokimiyati organlariga, yuridik va jismoniy shaxslarga bunday jarohatlanishlarning oldini olish bo‘yicha takliflar kiritadi;
SHlab chiqarishdagi baxtsiz hodisalarning maxsus tekshiruvi o‘tkazilishini va hisobga olinishini ta’minlaydi.
O‘zbekiston Respublikasi Sog‘liqni saqlash vazirligi:
Xodimlarning dastlabki tarzda (ishga kirayotganda) va davriy (mehnat faoliyati davomida) majburiy tibbiy ko‘riklarini o‘tkazish tartibini belgilaydi;
Ishlab chiqarish muhiti omillarining zararliligi va xavfliligi, mehnat jarayonining og‘irligi va tig‘izligi ko‘rsatkichlari bo‘yicha sanitariya qoidalarini, normalarini va gigiyena normativlarini belgilaydi;
Mehnat sharoitlari noqulay ishlarda band bo‘lgan xodimlarga beriladigan sutni (shunga teng bo‘lgan boshqa oziq-ovqat mahsulotlarini), davolash-profilaktika oziq- Ovqatini, gazlangan tuzli suvni (issiq sexlarda ishlovchilar uchun) berish normativlarini belgilaydi;
Xodimni yengilroq ishga yoki noqulay ishlab chiqarish omillari ta’sirini istisno etadigan ishga o‘tkazish uchun tibbiy va boshqa ko‘rsatkichlar ro‘yxatini tasdiqlaydi;
Xodim kasb kasalligiga chalingan deb gumon qilinganda uning mehnat sharoitlarining sanitariya-gigiyena tavsifini tuzishga doir talablarni belgilaydi;
kasb kasalliklarini aniqlash va xodimlarning kasbga oid mehnat qobiliyatini yo‘qotganligi darajasini aniqlash uchun yo‘llanma berish tartibini belgilaydi.
Davlat va xo‘jalik boshqaruvi organlari o‘z vakolatlari doirasida:
Mehnatni muhofaza qilish sohasidagi davlat dasturlarini va boshqa dasturlarni ishlab chiqish hamda amalga oshirishda ishtirok etadi;
Mehnatni muhofaza qilish masalalari bo‘yicha texnik jihatdan tartibga solish sohasidagi normativ hujjatlarni va normativ-huquqiy hujjatlarni ishlab chiqadi;
Mehnatni muhofaza qilish sohasidagi tarmoq maqsadli va maxsus dasturlarni tasdiqlaydi hamda ularning amalga oshirilishini ta’minlaydi;
tizimidagi tashkilotlarda mehnatni muhofaza qilishga oid talablarga rioya etilishini ta’minlash bo‘yicha chora-tadbirlarni amalga oshiradi;
Tizimidagi tashkilotlarda ishlab chiqarishdagi baxtsiz hodisalarning va xodimlar sog‘lig‘iga boshqacha shikast yetkazilishining tekshiruvdan o‘tkazilishi hamda hisobga olinishini tashkil etadi va ta’minlaydi;
Tizimidagi tashkilotlar rahbarlari va mutaxassislarining mehnatni muhofaza qilish masalalari bo‘yicha tayyorlanishi, qayta tayyorlanishi, malakasi oshirilishi va bilimlari tekshirilishini tashkil etadi.
Ishlab chiqarish faoliyatini amalga oshiruvchi, xodimlarining soni ellik kishi va undan ortiq bo‘lgan har bir tashkilotda mehnatni muhofaza qilish talablariga rioya etilishini ta’minlash, ularning bajarilishi ustidan nazoratni amalga oshirish maqsadida mehnatni muhofaza qilish xizmati tashkil etiladi yoki mehnatni muhofaza qilish bo‘yicha tegishli tayyorgarlikka ega bo‘lgan mutaxassis lavozimi joriy etiladi. Ellikta va undan ortiq transport vositasi mavjud bo‘lgan tashkilotda yo‘l harakati xavfsizligi xizmati ham tashkil etiladi yoki yo‘l harakati xavfsizligi bo‘yicha mutaxassis lavozimi joriy etiladi.
Xodimlarining soni ellik nafardan kam bo‘lgan tashkilotda mehnatni muhofaza qilish xizmatini tashkil etish yoki mehnatni muhofaza qilish bo‘yicha mutaxassis lavozimini joriy etish to‘g‘risidagi qaror ish beruvchi tomonidan mazkur tashkilot faoliyatining o‘ziga xos xususiyati hisobga olingan holda qabul qilinadi.
Mehnatni muhofaza qilish xizmati va yo‘l harakati xavfsizligi xizmati tashkilotning mustaqil tarkibiy bo‘linmalari bo‘lib, ular bevosita tashkilot rahbariga bo‘ysunadi.
Mehnatni muhofaza qilish xizmati mutaxassislari mehnatni muhofaza qilish qoidalari va normalariga barcha xodimlar tomonidan rioya etilishini nazorat qilish, tarkibiy bo‘linmalarning rahbarlariga aniqlangan qoidabuzarliklarni bartaraf etish to‘g‘risida ijro etilishi majburiy bo‘lgan ko‘rsatmalar berish, shuningdek mehnatni muhofaza qilish masalalari bo‘yicha texnik jihatdan tartibga solish sohasidagi normativ hujjatlar va normativ-huquqiy hujjatlar talablarini buzayotgan shaxslarni javobgarlikka tortish to‘g‘risida tashkilot rahbariga taqdimnomalar kiritish huquqiga ega.
Mehnatni muhofaza qilish xizmatining vazifalari mehnatni muhofaza qilish sohasidagi xizmatlar bozorining professional ishtirokchilari tomonidan shartnoma asosida amalga oshirilishi mumkin.
Tashkilotda mehnatni muhofaza qilishni boshqarish tizimining auditi mehnatni muhofaza qilish tizimining holatini baholash bo‘lib, ushbu audit ish beruvchining qaroriga binoan o‘tkaziladi va quyidagilarni o‘z ichiga oladi:
Tashkilotda mehnatni muhofaza qilishni boshqarish tizimining mehnatni muhofaza qilish masalalari bo‘yicha texnik jihatdan tartibga solish sohasidagi normativ hujjatlar va normativ-huquqiy hujjatlar talablariga muvofiqligini aniqlash;
Mehnatni muhofaza qilishni boshqarish tizimining ishlashi sifatini, ishlab chiqarishdagi jarohatlanishlar va kasb kasalliklarining oldini olishga, darajasini kamaytirishga qaratilgan tadbirlar samaradorligini baholash;
Aniqlangan kamchiliklarni bartaraf etishga, ishlab chiqarishdagi jarohatlanishlar va kasb kasalliklarining oldini olishga qaratilgan takliflar hamda tavsiyalar ishlab chiqish.
Tashkilotda mehnatni muhofaza qilishni boshqarish tizimining auditi mehnatni muhofaza qilish sohasidagi xizmatlar bozorining professional ishtirokchilari tomonidan shartnoma asosida amalga oshiriladi.
Mehnat sharoitlari noqulay ishlarda band bo‘lgan xodimlar belgilangan normalar bo‘yicha sut (shunga teng bo‘lgan boshqa oziq-ovqat mahsulotlari), davolash-profilaktika oziq-ovqati, gazlangan tuzli suv (issiq sexlarda ishlovchilar uchun), maxsus kiyim-bosh, maxsus poyabzal hamda boshqa shaxsiy himoya va gigiyena vositalari bilan bepul ta’minlanadi. Bunday ishlarning ro‘yxati, ularni berish normalari, ular bilan ta’minlash tartibi va shartlari jamoa shartnomalari hamda kelishuvlarida belgilanadi, agar ular tuzilmagan bo‘lsa, ish beruvchi tomonidan xodimlarning vakillik organi bilan kelishuvga ko‘ra, qonunchilikda belgilangan normativlarga muvofiq belgilanadi.
Ish beruvchi quyidagi huquqlarga ega:
Xodimlardan mehnatni muhofaza qilishga hamda ishlarni xavfsiz olib borishga doir normalar, qoidalar va yo‘riqnomalarga rioya etishni talab qilish;
Xodimlarning alkogolli ichimlikdan, giyohvandlik moddasi yoki toksik modda ta’siridan mast holatda ekanligini aniqlash uchun ularni tekshiruvdan o‘tkazish;
Xodimlar ishlab chiqarishda olgan jarohatlanishlarning og‘irlik darajasi, xodimlarda ularning jarohatlanishiga olib kelishi mumkin bo‘lgan kasallik mavjudligi to‘g‘risida, shuningdek ularning alkogolli ichimlikdan, giyohvandlik moddasi yoki toksik modda ta’siridan mast holatda ekanligi haqida ma’lumotlar olish;
Mehnatni muhofaza qilishga oid talablarga rioya etilishi ustidan davlat nazorati va tekshiruvini amalga oshiruvchi organlarning qarorlari, ular mansabdor shaxslarining harakatlari (harakatsizligi) ustidan bevosita sudga yoki bo‘ysunuv tartibida yuqori turuvchi organga yoxud mansabdor shaxsga shikoyat qilish;
Mehnatni muhofaza qilishga oid talablarga rioya etganlik uchun xodimlarni taqdirlash va moddiy rag‘batlantirish chora-tadbirlarini ko‘rish;
Mehnatni muhofaza qilishga oid talablarni buzganlikda aybdor xodimlarni intizomiy javobgarlikka tortish.
|
| |
