|
Международная научно-техническая конференция «Практическое применение технических и цифровых технологий и их инновационных решений», татуфф, Фергана, 4 мая 2023 г
Pdf ko'rish
|
| bet | 178/312 | | Sana | 22.05.2024 | | Hajmi | 6,64 Mb. | | #249488 |
Bog'liq 3 tomАктуальные проблемы цифровой экономики в развитии общества
Международная научно-техническая конференция «Практическое применение технических и
цифровых технологий и их инновационных решений», ТАТУФФ, Фергана, 4 мая 2023 г.
353
Raqamli iqtisodiyot - bu xo‘jalik faoliyatini yuritish bo‘lib, bunda ishlab
chiqarish va xizmat ko‘rsatishdagi asosiy omil raqamlar ko‘rinshidagi
ma'lumotlar bo‘lib, katta hajmdagi axborotlarni qayta ishlash va shu qayta
ishlash natijasini analiz qilish yordamida har xil turdagi ishlab chiqarish, xizmat
ko‘rsatish, texnologiyalar, qurilmalar, saqlash, mahsulotlarni yetkazib berishda
oldingi tizimdan samaraliroq yechimlar tadbiq qilishdir. Boshqacha qilib
aytgancha, raqamli iqtisodiyot bu onlayn xizmatlar ko‘rsatish, elektron to‘lovlar
amalga oshirish, internet savdo, kraudfanding va boshqa turdagi sohalarni
raqamli kompyuter texnologiyalarini rivojlanishi bilan bog'langan faoliyatdir.
Asosan, raqamli iqtisodiyotni rivojlanishining asosiy elementi sifatida
elektron tijorat, internet banking, elektron to‘lovlar, internet reklama va shu
bilan birga, internet o‘yinlari ko‘riladi.
Axborot texnologiyalarini rivojlanishi va tadbiq qilinishi evaziga kundalik
hayotimizda
juda
ko‘plab
qulayliklar
paydo
bo‘lmoqda.
Deylik
ovqatlanmoqchimiz, lekin uni tayyorlashni xohlamaymiz, muommo emas,
internetdan uyga ovqat yetkazib berish xizmati orqali xohlagan taomni onlayn
buyurtma qilishimiz mumkin. Yoki do‘stimizga pul o‘tkazishimiz kerak, bunda
bank yoki moliya muassasalariga borishga hojat yo'q, biz pulni mobil bank
orqali o‘tkazishimiz mumkin. Shu kabi ko‘plab xizmat turlarini onlayn,
smartfon yoki kompyuter orqali amalga oshirishimiz mumkin.
Albatta,
axborot-kommunikatsiya
texnologiyalarining
rivojlanishi,
zamonaviy texnologiyalarning hayotimizga tadbiq etilishi har bir inson hayotida
ko‘plab ijobiy imkoniyatlar berishi mumkin. Raqamli texnologiyalar rivojlanishi
ortidan inson, unga kerakli xizmatdan tezroq foydalanishi, internet orqali o‘ziga
kerakli mahsulotlarni arzon sotib olish bilan ko‘plab pul mablag'larini tejashi
mumkin. Masalan, biron bir kitobning elektron ko'rinishda sotib olish Sizga, shu
kitobni chop etilgan ko‘rinishini sotib olish ancha arzonga tushishi mumkin.
Yoki bo‘lmasa oddiy iste‘molchi o‘zi ham tadbirkor bo‘lishi, uyidan chiqmagan
holda onlayn savdo-sotiq bilan shug‘ullanishi mumkin.
Raqamli iqtisodiyotning jamiyatni rivojlanishidagi dolzarb muammolari
Международная научно-техническая конференция «Практическое применение технических и
цифровых технологий и их инновационных решений», ТАТУФФ, Фергана, 4 мая 2023 г.
354
Raqamli iqtisodiyotning rivojlanishini boshqa afzalliklari quyidagicha
bo‘lishi mumkin:
-ishlab chiqarishda mehnat samadorligini oshishi;
-kompaniyalarning raqobatbardoshligini o‘sishi;
-ishlab chiqarishdagi harajatlarning kamayishi;
-yangi ish o‘rinlari yaratilinishi;
-yangi zamonaviy kasblar paydo bo‘lishi;
-kambag‘allikni yengish va ijtimoiy tengisizlikni yo‘qolishi.
Bular raqamli iqtisodiyotning bor yo‘gi bir nechta afzalliklari holos.
Raqamli iqtisodiyotning rivojlanishi bizning kundalik hayotimizga ijobiy ta‘sir
qiladi, oddiy foydalanuvchiga ko‘plab qo‘shimcha imkoniyatlar beradi va
qolaversa, bozorni o‘sishi va rivojlanishini ta‘minlab berishi mumkin. Ammo
shunga qaramay, raqamli iqtisodiyot keltirib chiqarishi mumkin bo'lgan xavflar
ham yo‘q emas:
-kiber hujum xavfi, shaxsiy ma‘lumotlar himoyasi bilan bog‘liq
muammolar;
-“raqamli qullik” (millionlab insonlar ma’lumotlaridan keyinchalik ularni
o’zlarini tutishini boshqarish uchun foydalanish);
-ishsizlikni oshishi, axborot texnoloiyalarini rivojlanishi va uni tadbiq
qilinishi ortidan bir qancha sohalar va kasblar yo'q bo‘lib ketishi mumkin.
“Raqamli” davlatlar bugungi kunda Norvegiya, Shvetsiya va Shvetsariya
hisoblanishadi. Raqamli iqtisodiyot rivojlangan 10 ta davlatlar qatoriga AQSH,
Buyuk Britaniya, Daniya, Finlandiya, Singapur, Janubiy Koreya va Gonkong
kiradi. Raqamli iqtisodiyot rivojlanishi uchun davlat hamma uchun teng sharoit
yaratib berishi, iloji boricha bozor qoidalari, qonunlar, shartnomalar shaffof
bo'lishi, qonunlar bozor talabidan kelib chiqqan holda(ya’ni bozordagi
rivojlanish tendensiyalarini oldindan aniqlay olishi va kerakli normativ
hujjatlarni qabul qilishi) o‘yin ishtirokchilari uchun erkinlik berishi zarur.
Актуальные проблемы цифровой экономики в развитии общества
Международная научно-техническая конференция «Практическое применение технических и
цифровых технологий и их инновационных решений», ТАТУФФ, Фергана, 4 мая 2023 г.
355
Dunyo mamlakatlari kabi O‘zbekistonda ham raqamli iqtisodiyot
rivojlanmoqda. Kundalik hayotimizga axborot texnologiyalarni tadbiq qilinishi
ortidan oddiy insonlar uchun ko‘plab imkoniyatlar yaratilmoqda. Hozirga kunda
uydan chiqmasdan ko‘plab oziq-ovqat mahsulotlari va taomlariga buyurtma
berishimiz, ularni uyimizgacha yetkazib berishlari mumkin. Lekin shuni
ta’kidlash kerak-ki, O‘zbekistonda raqamli iqtisodiyot O‘zbekiston potensialiga
nisbatan bir necha barobar sekinroq rivojlanmoda. Ya‘ni imkoniyat bor, kerakli
resurslar mavjud lekin rivojlanish ancha sust. Bunga sabab sifatida raqamli
iqtisodiyotni O'zbekistonda rivojlanishini bir qancha to‘siqlarini ko‘rsatib
o‘tishimiz mumkin.
|
|
Bosh sahifa
Aloqalar
Bosh sahifa
Международная научно-техническая конференция «Практическое применение технических и цифровых технологий и их инновационных решений», татуфф, Фергана, 4 мая 2023 г
|
