Fundamental fanlarni rivojlantirish istiqbollari
Международная научно-техническая конференция «Практическое применение технических и
цифровых технологий и их инновационных решений», ТАТУФФ, Фергана, 4 мая 2023 г.
357
Чаувай заводу бөлүп чыгарган калдыктын түрлөрүнүн топурак, суу,
аба жана өсүмдүк үчүн коркунучтуулугун анализдөө.
Биринчи жолу жаратылыштык - техногендик объектерге илимий
изилдөө жүргүзүлдү. Чаувай тоо кен өндүрүшүнүн АЧ таасир эткен негизги
фактору сымап элементи экендиги табылды жана баа берилди. Күйгөн
калдыктын топуракка тийгизген таасири июль айында күчөшү такталды.
Топурактын химиялык курамында сымап көп, сурьма жана мышьяк бир
аз санда топтолгондугу биринчи жолу такталды.
Изилдөө процессинде алынган материалдар токой чарбачылыгы
жана айлана- чөйрөнү коргоо боюнча Мамлекеттик агенстводо,
Кадамжай аймактык экологдор коомунда, Чаувай кен массивинин
калдыктарынын зыяндуулук классын баалоого негиз болду.
Жумушта аныкталган чыныгы маалыматтар: кенди кайра иштетүүдө
колдонулган технологиялардын эффектүүлүгүн баалоо жана калдыктарды
экинчилик сырье сапатында колдонуу; региондук жана локалдык
системада комплекстүү экологиялык мониторинг жүргүзүү; Чаувайдын
айлана – чөйрөсүнүн абалы жөнүндө жылына бир жолу доклад даярдап
туруу; кен массивинин калдыктарынын экологияга терс таасирин
билинерлик даражада азайттуу үчүн, кен массивинин калдыктарынын
таасири жөнүндөгү маалыматты ыкчам жаратылышты коргоо органдарына
жана өндүрүшкө билдирип туруу, уюштурулган техникалык иш чараларды
такай алып баруу.
