Международная научно-техническая конференция «Практическое применение технических и цифровых технологий и их инновационных решений», татуфф, Фергана, 4 мая 2023 г

Fundamental fanlarni rivojlantirish istiqbollari
Международная научно-техническая конференция «Практическое применение технических и 
цифровых технологий и их инновационных решений», ТАТУФФ, Фергана, 4 мая 2023 г. 
389
O’QUVCHILARNING ROBOTOTEXNIK KO’NIKMALARINI 
SHAKLLANTIRISH JARAYONINING MAZMUN VA MOHIYATI. 
Burxonova Malohat Mamirovna 
TATU Farg’ona filiali 
Hozirgi jamiyat hayotini robotlarsiz tasavvur qilib bo’lmaydi. Robotlar 
hayotimizni turli sohalari: sog’liqni saqlash, qurilish, qishloq xo’jaligi, 
chorvachilik,kosmos kabilarda o’z tadbig’ini topmoqda. Bugungi kunda 
insonning butun hayoti robototexnika qurilmalar bilan bog'liq turli xil yuqori 
texnologiyalar bilan to'lib-toshgan: bolalar uchun robot o'yinchoqlar, robot 
hamshira, robot enaga, robot uy bekasi va boshqalar. Shu sababli hozirgi mehnat 
bozori ushbu ya’nalishdagi mutahasislarga juda muhtoj . Bundan tashqari 
robototexnikani bilish yosh avlod uchun ko'plab imkoniyatlarni ochib beradi va 
texnologiyalarni yanada jadal rivojlantirishga imkon beradi. 
Robototexnika – ilmiy - texnologik jarayonning eng muhim yo'nalishi 
bo'lib, unda mexanika, innovatsion texnologiyalar va sun'iy intelekt kabi 
bilimlar o’z tasdig’ini topadi. Hozirgi XXI asr ta'lim jarayoni o’tmishdan tubdan 
farq qiladi. Bugungi kundagi maktab o'quvchilari juda zehnli va aqllidirlar. Ular 
kelajakda biz yashayotgan jamiyatdan farq qiluvchi boshqa jamiyatda yangi 
lavozimlarni egallaydilar va juda ko’p kashfiyotlar qilishlari mumkin. Biz 
pedagoglarning vazifasi esa ularga yordam berish. 
1980 yilda Seymur Paper – dasturlash tilining asoschilaridan biri – o'z 
kitobida bolalarni o'qitish uchun kompyuterlardan foydalanish taklifini bildirdi. 
Ushbu taklifning asosida bolalar tabiatan juda qiziquvchanligi va bu 
qiziquvchanlikni esa kompyuter orqali qondirish imkoniyatiga ega degan fikr 
bor edi. Har bir bola tabiatan, majoziy ma'noda, o'z aql-idrokining tuzilishini 
mustaqil ravishda quradigan me'mordir. Ushbu qurilish uchun material bolaning 
atrofidagi muhit bo'lishi mumkin va u qanchalik boy, hajmli bo'lsa, o’quvchi 
shunchalik ko'p narsaga erisha oladi. 
Robototexnikaning maktab ta'lim amaliyotiga kiritilishi hozirgi vaziyat va 
omillar bilan bog'liq:

zamonaviy 
ishlab 
chiqarishni 
avtomatlashtirish 
va 
robotlashtirishning yuqori darajasi bilimli va malakali kadrlarga 
muhtoj;

davlat ta’lim standartiga qo'yiladigan talablar;

Песпективы развития фундаментальных наук 
Международная научно-техническая конференция «Практическое применение технических и 
цифровых технологий и их инновационных решений», ТАТУФФ, Фергана, 4 мая 2023 г. 
390

-o’quvchilarga berilayotgan motivatsiyaning sustligi natijasida 
o’quvchilarning algoritmlashtirish va dasturlashni o'rganish 
jarayonidagi qiziqishning yo’qligi.
Robototexnika-bu deyarli har qanday maktab fanini loyiha faoliyatida 
sinab ko'rish va qo'llash imkonini beradigan universal fan. Bu mexanika 
muammolari, yangi texnologiyalar va sun'iy intellekt muammolari o'rtasida 
aloqa mavjud bo'lgan ilmiy va texnik jarayonning eng muhim yo'nalishidir. 
Maktab o'quvchilarini robototexnika darslarida o'yin va loyiha faoliyati 
orqali texnik ijodga qiziqishni uyg'otish, va shu qiziqish orqali muhandislik 
fanlari va yuqori texnologiyalar olami bilan tanishtirish mumkin. Bu darslarda 
o'qituvchining vazifasi mustaqil loyihalarni amalga oshirish uchun olingan 
bilimlardan erkin foydalanishni o'rgatishdir. Shuni ta'kidlash kerakki, bolalar 
tabiatan 
juda 
qiziquvchan. 
Robototexnika 
darslari 
nafaqat 
raqamli 
texnologiyalar va dasturlashni, balki atrofdagi dunyoni, o'zini o'rganish orqali 
bilimga bo'lgan chanqog'ini qondirishi mumkin. 
Maktabda robototexnikani o’qitilishi maktab o'quvchilarini kelajak 
texnologiyalariga olib boradi va texnologiyaning rivojlanishinig asosiy omili 
hisoblanadi. 
O’quvchi robototexnika mashg’ulotlarida mexanika, modellashtirish, 
elektronika va dasturlash asoslari bilan tanishishi va shaxsiy, guruh vazifalari 
bajarishi mumkin. Mashg’ulot jarayonida o'qituvchi o’quvchiga to'g'ri echimni 
bermaydi, har bir o’quvchi vazifani hal qilishning o'ziga xos usuli taqdim etadi. 
Bu jarayonda o’quvchi mustaqil mehnat ko'nikmalariga ega bo'ladi, vazifani 
oxiriga yetkazadi va murakkab vazifalardan qo'rqmasdan eng maqbul 
yechimlarni topadi. 
Mashg’ulotlar davomida o‘quvchida haqiqiy dunyoning zamonaviy 
texnologiyalari to'g'risida yaxlit fikrning shakllanishi yuzaga keladi. O’quvchi 
robot umuman gumanoid tirik mavjudot emasligini tushunadi, u changyutgich, 
aqlli soat, mikroto’lqinli pech bo'lishi mumkinligini tushunadi. U ularning 
qanday ishlashini biladi va o'z g'oyalarini yaratishi va amalga oshirishi va 
hattoki o’z qurilmalarini yaratishi mumkin. Bu borada o’quvchi faqat robotlarni 
yaratish uchun zarur bo'lgan asosiy bilimlarni o'zlashtirishi kerak bo’ladi. 

Fundamental fanlarni rivojlantirish istiqbollari
Международная научно-техническая конференция «Практическое применение технических и 
цифровых технологий и их инновационных решений», ТАТУФФ, Фергана, 4 мая 2023 г. 
391
Mashg’ulotlar davomida guruh bilan umumiy loyihalarni amalga oshirish, 
o’quvchida ijtimoiy ko'nikmalarni, aloqa va bag'rikenglikni rivojlantirishga, 
hamjihat bo’lib ishlashga yordam beradi. Loyihani ishlab chiqish va uni 
yakunlash jarayonida o’quvchilar bilim, ijodiy ko'nikmalarni samarali 
rivojlantirib, 
bir-birlari 
bilan 
tajriba 
almashadilar. 
Bundan 
tashqari 
o’quvchilarda mashg’ulotlar davomida jamoada ishlash qobiliyatini 
rivojlantirish muhimdir. O’quvchilarning robototexnika mashg’ulotlarida olgan 
vazifalarini taqsimlash natijasida jamoaviy faoliyat ko'nikmalari va shaxsiy 
javobgarlik tushunchasi, ular qaysi sohada ishlashlaridan qat'i nazar, keyingi 
kasbiy faoliyatlarida foydali bo'ladi. 
Xulosa qilib shuni aytish mumkinki, robototexnika mashg’ulotlari bir 
vaqtning o'zida mexanika, dasturlash va boshqaruv nazariyasi sohalarida kasbiy 
ko'nikmalarni rivojlantirishga imkon beradi. Robototexnika o’zi ers robotlarni, 
ularni boshqarish, sensorli aloqa va ma'lumotlarni qayta ishlash uchun 
kompyuter tizimlarini ishlab chiqish va ulardan foydalanish bilan bog'liq bo'lgan 
texnologiya sohasidir. Robototexnika keng qamrovli ko'nikma va malakalarni, 
turli fanlardan (fizika, matematika, informatika, biologiya va boshqalar) 
bilimlarni talab qiladigan sohadir. Shuning uchun robototexnika nafaqat 
darslarda illyustratsion qo'llab-quvvatlash, amaliy ishlar uchun qo'shimcha 
imkoniyatlar sifatida, balki sinfdan tashqari ishlarda, qo'shimcha ta'limda ham 
qo'llanilishi mumkin. 

Download 6,64 Mb.