Bu mashina yordamida gruntni zichlash, transheya grunt bilan to ‘la
to‘ldirilgajidan so‘ng amaiga oshiriladi. Transheya mashinaning zanjirli
yurish jihozlari orasiga olinib, mashinaga transheya o ‘qi bo‘ylab harakat
beriladi. Mashinaning harakati davomida gruntni zichlovchi ish
jihozi
transheyadagi gruntga kerakli chuqurlikgacha botiriladi. Gruntni
zichlovchi ish jihozi gorizontga nisbatan m a’lum burchakka o g‘diriIgan
bir nechta kuraklardan tashkil topgan. Bu kuraklaming mashina bilan
birgalikdagi harakati davomida uning ostidagi
grunt burilish burchagi
hisobiga yaxshi joylashadi va uning siqilishi orqali zichlanadi.
Ushbu
usulda
gruntni
zichlashdagi
kamchiliklari
qilib
quyidagilarni ko‘rsatish mumkin: ish jihozini transheya markazida
ushlashni hazorat qilish qiyin
bo‘lgani uchun transheya devorlarini
buzilishiga olib keladi; gruntni zichlash katta
tortish kuchi hisobiga
bajarilib, traktomi tez ishdan chiqishiga sabab bo‘ladi; namligi past (6 -
10%) bo‘lgan gruntlarda yaxshi natija bermaydi; transheya devorlari
bilan zichlangan grunt o ‘zaro yaxshi bog‘lanmaydi; traktorning qayta
ko‘milgan grunt qatlamidagi harakati uni yer bilan tishlashini
kamaytiradi va natijada traktorning yurish
uskunalari turgan joyda
harakatlanadi (aylanib qoladi).
Transheyaga gruntni qayta k o ‘mish jarayonida faol ish jihozi
yordamida zichlovchi mashinaning umumiy ko ‘rinishi
7.9-rasmda
ifodalangan.
Bu mashina quyidagi asosiy qismlar: drenaj mashinasining qutisi
4, gruntni siqib, zichlovchi parraklar 1, parraklarni harakatga keltiruvchi
reduktor-motor
joy-lashgan
quti
2,
gruntni
qayta
ko‘mishga
yo‘naltiruvchi tasmali yuklagich 3, transheya devorlarida o ‘yiqlar hosil
qiluvchi tirnoqlar 5 dan tashkil topgan.
Drenaj
quruvchi mashinaning ko‘p cho‘michli
ish jihozi
yordamida grunt qazilib, ko‘ndalang tasmali yuklagichga tushiriladi.
Ko‘ndalang tasmali yuklagichdagi grunt bo‘ylama tasmali yuklagichga
o ‘tib, drenaj qutisi orqasidagi transheya bo‘shlig‘ini ko‘mish uchun
yo‘naltiriladi.
Drenaj qutisiga mahkamlangan motor-reduktor orqali harakat
gruntni zichlovchi parraklarga beriladi. Gruntni zichlovchi parraklar
yarim doira shaklidagi
ikkita metall listdan yasalib, maxsus valga
qo‘zg‘aluvchan qilib, y a’ni parraklar orasida burchak hosil qiluvchi
moslama orqali o ‘rnatilgan. Transheyadagi zichlanishi kerak bo‘lgan
grunt qatlamining talab darajasiga qarab,
2 -4 valli parraklarni o ‘matish
mumkin. Transheya devorlari bilan zichlangan gruntni bog‘lash
120
maqsadida
uzatmalar
qutisining
devorlariga
maxsus
tirnoqlar
o ‘matilgan. Bu tirnoqlar yordamida transheya devorlarida maxsus
o‘yiqlar
hosil qilinib, bu o ‘yiqlai' gruntni zichlash jarayonida tuproq
bilan toMdirilishi orqali yaxshi bogManadi.
Drenaj transheyalarida gruntni mexanik usulida zichlashni tahlili
shuni ko‘rsatadiki, barcha usullar ichida oxirgi y a ’ni aylanma parraklar
harakati yordamida zichlangan grunt unga qo‘yilgan barcha talablarga
javob beradi.
