• Alyuminiyni yuzalash (rafinirlash).
  •  Alyuminiy olishning elektrolitik usuli




    Download 3,39 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet141/158
    Sana11.12.2023
    Hajmi3,39 Mb.
    #115552
    1   ...   137   138   139   140   141   142   143   144   ...   158
    Bog'liq
    pdf (2)

    8.1.3. Alyuminiy olishning elektrolitik usuli 
    Alyuminiy kuchlanish qatorida elektromanfiy metallar qatorida turgani 
    sababli, uni tarkibida alyuminiy ionlariga nisbatan elektromusbat ionli metallar 
    mavjud bo‗lmagan elektrolitlardan elektroliz usulida ajratib olish mumkin. Bunday 
    elektrolitlarga tarkibida ishqoriy va ishqoriy-yer metallar kationalari mavjud 
    bo‗lgan va glinozyomni etarlicha yaxshi erita oladigan tuzli eritmalar kiradi. 
    Zamonaviy sanoatda ishlatiladigan elektrolit asosini kriolit-glinozyom (Na
    3
    AlF
    6
    -
    A1
    2
    O
    3
    ) sistemasi tashkil etadi. Elektrolitning erish haroratini pasaytirish, uning 
    elektro‗tkazuvchanligini oshirish, anodni elektrolit bilan namlanishini yaxshilash 
    va unga bir qator xususiyatlarni berish uchun elektrolit tarkibiga umumiy holda 6-
    10 % oshmagan miqdorda turli qo‗shimchalar qo‗shiladi. Normal ishlayotgan 
    elektrodizyordagi elektrolit harorati 950-970°C atrofida bo‗ladi. Glinozyomni 
    elektroliz qilish jarayoni davomida uning kontsentratsiyasi ruxsat etilgangacha 
    uzluksiz ravishda kamayib boradi. Elektrolit tarkibida glinozyom kamayishi 
    qovushqoqlikning pasayishiga, uning zichligini biroz kamayishiga va anodning 
    eritma bilan namlanishi yomonlashishiga olib keladi. Elektrolit tarkibida 
    glinozyomni kamayishi uzluksiz yoki davriy ravishda to‗ldirib boriladi. 
    Elektrkimyoviy jarayonning oxirgi natijalari quyidagi reaksiyalar bilan yozilishi 
    mumkin: 
    Katodda 2A1
    3+
    + 6e 

    2Al; 
    Anodda 3O
    2-
    - 6e — 3O. 
    Alyuminiyni elektrolitik usulda olish jarayonining asosiy mahsulotlari 
    metall alyuminiy va anodli gazlar hisoblanadi. Elektroliz usuli bilan olingan 
    alyuminiy tarkibida metall, metallmas va gazsimon qo‗shimchalar bo‗ladi. 
    Alyuminiyni yuzalash (rafinirlash). Qo‗shimchalar alyuminiyni mexanik, 
    elektrolitik va quyma xususiyatlarini yomonlashtiradi, shuningdek. uning 


    227 
    korroziyaga bardoshligini pasaytiradi. Elektroliz vannasidan olingan alyuminiyni 
    mexanik qo‗shimchalar va erigan gazlardan tozalash uchun qo‗yilishdan oldin u 
    xlorlanadi. Xlor bilan ishlov berilgandan so‗ng alyuminiy yallig‗ qaytaruvchi 
    elektr pechlariga qo‗yiladi. Bu jarayondan maqsad: a) metallni qo‗shimcha 
    metallmas qo‗shimchalardan uzoq vaqt tindirish yo‗li bilan tozalash; b) turli 
    vannalardan olingan alyuminiyni aralashtirish yo‗li bilan o‗rtachalashtirish. Bu 
    ishlov usullari va o‗rtachalashtirish bajarilgandan so‗ng, alyuminiy quymalarga 
    quyiladi. 

    Download 3,39 Mb.
    1   ...   137   138   139   140   141   142   143   144   ...   158




    Download 3,39 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



     Alyuminiy olishning elektrolitik usuli

    Download 3,39 Mb.
    Pdf ko'rish