O‗lchash turlari va usullarining klassifikatsiyasi

Download 3,8 Mb. Pdf ko'rish
bet	33/230
Sana	08.01.2024
Hajmi	3,8 Mb.
	#132465

1 ... 29 30 31 32 33 34 35 36 ... 230

Bog'liq
portal.guldu.uz-O`quv-uslubiy majmua

U (t) t 1 t 2 t
X qF(x 1. x

O‗lchash turlari va usullarining klassifikatsiyasi.
Turkumlash o‘lchanadigan turli kattaliklar uchun turlicha bo‘lgan umumiy belgilar bo‘yicha
amalga oshiriladi.
a) xarakter bo‘yicha;
b) o‘lchash usullari bo‘yicha;
v) o‘lchash natijalarini ifodalash usullari bo‘yicha;
g) foydalanilgan o‘lchash usuli bo‘yicha.
O‘lchanayotgan kattalikning vaqtga bog‘liqligi xarakteri bo‘yicha o‘lchashlar statik va dinamik
bo‘ladi.
Statik o‘lchash, bunda o‘lchanayotgan kattalik o‘zgarmas bo‘ladi. M: termostat.
Dinamik o‘lchash, bunda o‘lchanayotgan kattalik vaqtga bog‘liq bo‘ladi.
Masalan:
Elektr kuchlanishining vaqtga bog‘liqligi.
6.1-rasm. Kattalikning vaqtga bog‘liqligi.
O‘lchash turi bo‘yicha: bevosita, bilvosita, birgalikda va birlashtirib.
O‘lchash usullari bo‘yicha;
O‘lchanayotgan kattalikning son qiymati bevosita, bilvosita, birlashtirib va birgaliqda
o‘lchash turlari yordamida topiladi.
U (t)
t
1

t
2
t

38
Laboratoriya amaliyotida va ilmiy tekshirishlarda birlashtirib va birgalikda o‘lchash
usullaridan foydalaniladi.
Bevosita
o‘lchash deb, o‘lchanayotgan kattalikning izlanayotgan qiymatini tajriba
ma‘lumotlaridan bevosita aniqlanishiga aytiladi.
Masalan: - voltmetr bilan manbaning kuchlanishini va
-ampermetr bilan tok kuchining kattaligini o‘lchash.
Bilvosita o‘lchash deb shunday o‘lchashga aytiladiki, unda o‘lchash natijasi o‘lchanayotgan
kattalik bilan ma‘lum munosabat yordamida bog‘langan kattaliklarni bevosita o‘lchashga
asoslangan bo‘ladi. Bilvosita o‘lchashda o‘lchanayotgan kattalikning qiymati quyidagi tenglamani
echish yo‘li bilan topiladi.
X qF(x
1.
x

Download 3,8 Mb.

1 ... 29 30 31 32 33 34 35 36 ... 230

Download 3,8 Mb.

Pdf ko'rish