67
Birinchi standartlashtirish milliy tashkiloti—Britaniya Assotsiatsiyasi (Britich Enginezing
Standards Accociation) 1901 yilda tashkil etilgan bulib,biroz keyinrok, birinchi jaxon urushi
davrida
Daniya byurosi, Germaniya kumitasi (1918 y), Amerika kumitasi (1918 y)va boshkalar
tashkilt opdi.
Standartlashtirish soxasidagi ishlar xalkaro markaz kerakligini takazo kildi. SHu maksadda
1926 yili standartlashtirish milliy tashkilotlarning Xalkaro Assotsiyasi (ISA) paydo buldi. ISA
ning tarkibiga 20 mamlakat vakallari kirdi.
1938 yili Berlin shaxrida standartlashtirish buyicha Xalkaro s‘ezd ochildi. Unda texnikaning turli
soxalari buyicha 32 ta kumita va kichik kumitalar tuzildi.1939 yili boshlangan ikkinchi jaxon urishi
ISAning faoliyatini tuxtatib kuydi.
Xozirgi Xalkapo standartlashtirish tashkiloti (Interntioal Standards Organizarion) 1946-1947
yillari
tashkil topdi, uni kiskacha ISO deb yuritiladi. Bu nufuzli tashkilot Birlashgan Millatlar Bosh
Assambleyasi tarkibida foliyat kursatib, rivoj topmokda.
ISOning tuzilishidan kuzda tutilgan asosiy maksad- xalkaro mikyosdagi mol almashinuvida va
uzaro
yordamni
yengillashiriish
uchun
dunyo
kulamida
standartlashtirishini
rivojlantirishga
kumaklashishщamda akliy, ilmiy, texnikaviy va iktisodiy foliyatlar soxasida xamdustlakni
rivojlantirishdir.
Bu maksadlarni amalga oshirish uchun:
-dunyo kulamida standartlarni va ular bilan boglik bulgan
soxalarda uygunlashtirishni
yengillashtirish uchun choralar kurish
xalkaro standartlar ishlab chikarish va chop etish (agar xar bir standart uchun uning faol
tashkiliy va kichik kumitalarining ikidan uch kismi ma‘kullab ovoz bersa va umumiy ovoz
beruvchilarning turttdan uch kismi)
uz kumita a‘zolarining va texnikaviy kumitalarnining ishlari xakida axbarotlar almashuvini
tashkil
kilish
soxaviy masalalar buyicha manfaatdor bulgan boshka xalkaro tashkilotlar bilan xamkorkil
kilish kuzda tutiladi.
Turli xalkaro tashkilotlar standartlashtirish, metrolgiya, sertifi-atlashtirish soxalarida me‘yoriy
xujjatlarni ishlab chikarish, dunyo mamlatlarini shu soxalardagi ilgor yutuklarini
umumlashtirish va
soxalarshicha xar xil yordam kursatish bilan Xalkaro standartlashtirish tashkilot, Xalkaro
elektrotexnika
komissiyasi, metrologiya soshasida konunlashtiruvchi Xalkaro tashkilot, sifat
buyicha
yevropa tashkiloti, sinov laboratoryalarini akkreditlash buyicha Xalkaro konferentsiya,
harbiy yevropa mintaqaviy va iktisodiy tashkilotlari, standartlash va metrologiya buyicha qarab
tashkilot va boshkalar faol ishlab turibdi.
Ana shu tashkilotlar va ularning olib borayotgan ishlari, faoliyat
doiralari xususida kiskacha
ma‘lumot berib utish maksadga muvofikdir.
Sifat buyicha yevropa tashkiloti(EOK) Sifatni nazorat kilish yevropat tashkiloti yeOKK
(Evropeskaya organimtsiya po kontrolyu kachestva)bulib, uning birinchi konferetsiyasi 1957
ilda chikarilgan va shu yilning uzida uni imzosi xam tasdiklandi. Sinov laboratoriyalarining
tasdiklash buyicha xalkaro konferetsiyasi (ILAK) ISO va MEK ishlab chikkan xalkaro koidalarga
asosan laboratoriyalarni kditlashdan maksad sinov laboratoriyalarni anik sinovlar yoki anik tur
shovlari (ISO MEK Rukovodstvo 2. 86)utkazishga xukuk berishdan iborat.
