|
Uyg‘unlashtirilgan standartlarBog'liq portal.guldu.uz-O`quv-uslubiy majmua Uyg‘unlashtirilgan standartlar (ekvivalent standartlar): Bir va ayni shu ob‘ektga tegishli
bo‘lgan va standartlashtirish bilan shug‘ullanuvchi turli idoralar tomonidan tasdiqlangan standartlar
bo‘lib, ular mahsulotlar, jarayonlar va xizmatlarning o‘zaro almashuvini, ushbu standartlarga
muvofiq takdim etiladigan axborot yoki sinovlar natijalarining o‘zaro tushunilishini ta‘minlaydi.
Xalqaro, mintaqaviy, milliy standartlashtirish idoralari mavjud.
Xalqaro standartlashtirish faoliyatida barcha mamlakatlarning tegishli idoralari erkin holda
ishtirok etishi mumkin.
Mintaqaviy standartlashtirish deganda dunyo miqyosida birgina jug‘rofiy yoki iqtisodiy
mintaqaga qarashli mamlakatlarning tegishli idoralari uchun erkin holda ishtirok etishlari mumkin
bo‘lgan standartlashtirish tushuniladi.
Milliy
standartlashtirish
-
bu
muayyan
bir
mamlakat doirasida o‘tkaziladigan
standartlashtirish faoliyatidir.
Standartlashtirish har xil faoliyat turlari va uning natijalariga daxldor qoidalar, umumiy
qonun-qoidalar yoki tavsiflarni o‘zida qamrab olgan me‘yoriy hujjat hisoblanadi.
"Me‘yoriy" hujjat atamasi standartlar, texnikaviy shartlar, shuningdek umumiy ko‘rsatmalar,
yo‘riqnomalar va qoidalar tushunchasini ham o‘z ichiga qamrab oladi.
Standartlashtirish maqsadlari ko‘p qirrali bo‘lib, ular asosan quyidagilardan iborat:
birxillashtirish (har xillikni boshqarish), qo‘llanishlilik, moslashuvchanlik, o‘zaroalmashuvchanlik,
sog‘liqni saqlash, xavfsizlikni ta‘minlash, tashqi muhitni asrash, mahsulotni himoyalash, o‘zaro
tushunishlikka erishish, savdodagi iqtisodiy ko‘rsatkichlarni yaxshilash va boshqalar. Bir
maqsadning amalga oshishida bir vaqtda boshqa maqsadlarning ham amalga oshishi mumkin.
Standartlashtirishda mahsulotning vazifasiga muvofiqligi deganda belgilangan sharoitlarda
muayyan vazifalarini buyum, jarayon yoki xizmatlar tomonidan bajarish qobiliyati tushuniladi.
Moslashuvchanlik esa, ma‘lum sharoitlarda belgilangan talablarni bajarish uchun nomaqbul
ta‘sir ko‘rsatmasdan mahsulot, jarayon yoki xizmatlarni birgalikda qo‘llanishiga yaroqliligi deb
tushuniladi.
O‘zaroalmashuvchanlik – bir xil talablarni bajarish maqsadida bir buyum, jarayon, xizmatdan
foydalanish o‘rniga boshqa bir buyum, jarayon, xizmatning yaroqliligidan iborat.
Har xillikni boshqarish (unifikatlashtirish yoki birxillashtirish) deb, muayyan ehtiyojini
qondirish uchun zarur bo‘lgan eng maqbul o‘lchamlarni yoki mahsulot, jarayon va xizmat turlarini
tanlashga aytiladi.
|
| |
