80
Takrorlash uchun savollar.
1. Nima sababdan standartlar o‘zgartiriladi.
2. Standartlarni ishlab chiqish nechta bosqichdan iborat.
3. Standart loyiasi bo‘yicha texnikaviy qo‘mitaning funktsiyalari nimalardan iborat?
4. Standartlarni belgilash tartibi qanday?
5. Texnikaviy shartlarni yaratilishining qanday tafovutli tomonlarini bilasiz?
Reja.
1. Standartlashtirish va metrologiya bo‗yicha davlat nazorati.
2. O‘zstandart agentligi tashkiloti.
Tayanch so‘zlar: DAK, Uzstandart agentligi, sertifikatlash, mintaqaviy tashkilotlar
Standartlashtiris h va metrologiya bo‗yicha Davlat nazorati
Metrologiyaga
va
standartlashtirishga
oid
faoliyatni
davlat
tomonidan
boshqarishni
metrologiya bo‘yicha milliy organ - O‘zstandartagentligi, keyinchalik «O‘zstandart» deb ataymiz
amalga oshiradi. Uning vakolati xususida keyingi mavzuda fikr yuritamiz.
O‘zstandart agaentligiga Respublika xududida quyidagi davlat metrologiya tekshiruvi va
nazoratini amalga oshirish vazifasi xam yuklatilgan:
- o‘lchashvositalarinisinash;
- o‘lchash vositalarini tekshiruvdan o‘tkazish;
- yuridik va jismoniy shaxslarni o‘lchash vositalarini tayyorlash, tekshiruvdan o‘tkazish,
ta‘mirlash, kalibrlash va sotish xuquqini beradigan litsenziyalar bilan ta‘minlash xamda
akkreditlash;
- o‘lchash vositalarining xolati va yo‘nalishini, o‘lchashlarning bajarilish uslubiyatlarini
tekshiruvdan o‘tkazish, metrologiya qoidalariga rioya etilishini nazorat qilish.
Davlat metrologiya tekshiruvi va nazoratining ob‘ektlari quyidagilar xisoblanadi:
- etalonlar;
- o‘lchash vositalari;
- moddalar va materiallar tarkibi xamda xossalarining standart namunalari;
- axborot o‘lchash tizimlari;
- o‘lchashlarni bajarish uslubiyatlari;
- metrologiya normalari va qoidalarida nazarda tutilgan o‘zga ob‘ektlar.
Davlat metrologiya tekshiruvi va nazoratini ko‘pgina soxalarda tadbiq etish mumkin. Bu
soxalarga quyidagilar kiradi:
- sog‘liqni saqlash, veterinariya, atrof-muxitni muxofaza qilish;
- moddiy boyliklarni va energetika resurslarini xisobga olish;
- savdo, tijorat, bojxona, pochtavasoliq operatsiyalarinio‘tkazish;
- zaxarli, engilalangalanuvchan, portlovchi va radioaktiv moddalarni saqlash, tashish xamda
yo‘q qilib yuborish;
