|
-
mavzu. JISMLARNING ABSOLYUT ELASTIKBog'liq Fizika. 10-sinf (2017, N.Turdiyev, K.Tursunmetov) 10-chi Davlat ramzlar boshlang`ich sinf o`quvchilariga xuquqiy tarbiya berish vositasi sifatida, Nurjaxon pedagogika, 4 amaliy mashg‘ulot Mavzu Detallarni plastik deformatsiyalash u, 718498, 4-Testlar , 2 5221958497041647213, Sysadmin reja, 2.10. ozbek tili fonetikasi 16-
mavzu. JISMLARNING ABSOLYUT ELASTIK
VA NOELASTIK TO‘QNASHISHI
To‘qnashish deb, ikki yoki undan ko‘p jismlarning juda qisqa vaqt
davomidagi ta’sirlashuviga aytiladi.
To‘qnashish tabiatda juda ko‘p uchraydi. Bilyard sharlarining to‘qnashuvi,
odamning yerga sakrashi, bolg‘acha bilan mixning qoqilishi, futbolchining
to‘p tepishi va hokazolar to‘qnashishga misol bo‘ladi.
To‘qnashish natijasida jismlarning deformatsiyalanishiga qarab ular ikki
turga: absolyut elastik va absolyut noelastik to‘qnashishlarga bo‘linadi.
Absolyut noelastik to‘qnashish. Absolyut noelastik to‘qnashish
deb, ikkita defor
matsiyalanadigan sharlarning to‘qnashib, birga yoki
bir xil tezlik bilan harakatlanishiga aytiladi. To‘qna shuvdan so‘ng
sharlar birlashib, harakat qilishi mumkin. Plastilin yoki loydan yasalgan
sharchalarning to‘qnashuvi bunga misol bo‘la oladi (3.5-rasm).
m
1
m
1
+ m
2
→
1
→
2
→
m
2
m
1
m
1
→
'
1
→
'
2
→
1
→
2
m
2
m
2
3.5-rasm.
3.6-rasm.
m
1
massali jismning to‘qnashishdan oldingi tezligi
1
, m
2
massali
jismning to‘qnashishdan oldingi tezligi
2
bo‘lsin. To‘qnashishdan keyingi
tez lik
→
bo‘lsa, impulsning saqlanish qonunini tatbiq etib quyidagini olamiz:
m
1
1
+ m
2
2
= (m
1
+ m
2
)
Bundan
. (3.13)
Absolyut noelastik to‘qnashishda mexanik energiyaning saqlanish qonuni
bajarilmay, uning bir qismi sharlarning ichki energiyasiga aylanadi.
|
| |
