6.2. Quyosh fotoelektrik stansiyalarining energetik manbalari Quyosh panellari ishonchli elektr energiyasi manbasi bo‘lishi uchun u tizimda
qo‘shimcha elementlar bilan ta’minlanishi zarur: kabellar, tizimning turiga (tarmoq
bilan bog‘langan FES, avtonom, rezerv) bog‘liq ravishda struktura, elektron invertor,
akkumulyator batareyalari to‘plami va zaryad-razryad kontrolleri. Bunday tizim
butunligicha quyosh fotoelektrik sistema yoki quyosh stansiyasi deb nomlanadi.
Fotoelektrik sistemalarning 3 ta asosiy turi mavjuddir:
144
• Odatiy holda alohida uylarning elektr ta’minoti uchun qo‘llaniladigan avtonom
FES
• Tarmoq bilan bog‘langan FES
• Rezerv FES
Avtonom fotoelektrik tizimlar Avtonom fotoelektrik tizimlardan markazlashtirilgan elektr ta’minoti mavjud
bo‘lmagan joylarda foydalaniladi. Sutkaning tungi vaqtlarida energiya ta’minoti va
quyosh yaxshi nur sochmagan vaqtlar uchun akkumulyator batareyasi (AB) zarur.
Avtonom fotoelektrik tizimlar alohida uylarning elektr ta’minoti uchun tez-tez
qo‘llaniladi. Kichik tizimlar asosiy yuklamani ta’minlashi mumkin (yoritish manbai,
ba’zan televizor yoki radio), o‘ta quvvatli tizimlar suv nasosi, radiostansiya,
muzlatgich, elektrojihozlar va boshqalar. Bunday tizim quyidagilardan tashkil topgan
(6.2-rasm).
Tarmoq bilan ulangan quyosh fotoelektrik tizimlari Markazlashtirilgan elektr ta’minot manbalari mavjud bo‘lsa ham, gohida toza
elektr energiya manbaidan foydalanishga hoxish bo‘ladi, bunda quyosh panellari
tarmoq bilan ulangan bo‘ladi. Yetarli miqdordagi quyosh panellari bir biri bilan
ulanganda yuklamaning bir qismi uyda quyosh elektr energiyasidan ta’minlanishi
mumkin. Tarmoq bilan ulangan fotoelektrik tizimlar odatda bir yoki bir nechta
panellardan va invertor, kabellar, qo‘llab-quvvatlovchi tizim va elektrik yuklamadan
iborat bo‘ladi (6.3-rasm).
