-rasm. SDL30(Sokkia) raqamli niveliri

- 51 - 
Raqamli nivelirlarning qo‘llanilishi 
2.1.1-jadval 
1km ikkilangan 
yo‘l uchun o‘rta 
kvadratik xato 
Raqamli 
nivelirlarning 
tiplari (markalari) 
qo‘llanilishi 
qurilishda 
geodezik 
o‘lchashlar 
Geodezik 
ishlar 
Sanoatda 
1 
2 
3 
4 
5 
0,3 
Dini12Dini12T, 
(Trimble) 
+invarreyka 
- 
+ 
++

) 
0,4 
NA 3003 (Leica 
Geosystems AG)
+invarreyka 
- 
+ 
++ 
0,7 
Dini22 
(Trimble) 
+ invar reyka
- 
++ 
++ 
0,9 
NA 2002 (Leica 
Geosystems AG)
+invarreyka 
+ 
++ 
++ 
1,0 
DL-102C (Topcon) 
+fibertovushli 
reyka 
+ 
++ 
- 
Dini12Dini12T, 
(Trimble)
+ nivelirlash 
reykasi 
SDL30 
(Sokkia) 
+fibertovushli 
reyka 
1,2 
NA 3003 (Leica 
Geosystems AG)
+ nivelirlash reyka 
+ 
++ 
- 
1,3 
Dini22 
(Trimble) 
+ nivelirlash reyka 
++ 
++ 
- 
1,5 
NA 2002 
(Leica Geosystems 
AG)
+ nivelirlash reyka 
++ 
++ 
- 
*) “++” –tavsiya etiladi;”+” –qo‘llash mumkin; “-“ - muljallanmagan 
Mavzuga oid savollar. 
1. Qanday yeivelirlashag geometrik nivelirlash deyiladi? 
2. Lazer niveliri bilan stansiyada nisbiy balandlikni aniqlash necha mm dan 
oshmasligi kerak? 
3. NA 2000 nivelirining xatoligi necha mm ga teng? 

- 52 - 
4. Raqamli nivelirlarning asosiy avzalliklari nimalardan iborat? 
5. Raqamli nivelirlarning qaysilari II-IV klass nivelirlashlarda bajariladi? 
6. I va II nivelirlashlarda qanday raqamli nivelirlardan foydalaniladi? 
7. DiN22 (Trimble) nivelirining funuksiyalarini tushuntirib bering? 
8. DiN22 (Trimble) niveliri qaysi sohalarda qo‘llaniladi? 
9. Qanday reykalarga invar reykalar deyiladi? 
10. Invar reykalar qanday geodezik ishlarda qo‘llaniladi? 
2.2. Leica Geosystems AG firmasi raqamli nivelirlarining konstruksiyasi va 
hisoblash prinsipi. 
2.2.1-rasmda NA 2002 nivelirning sxemasi keltirilgan. ZBA-qabul-lovchi 
qurilma yordamida nivelirlash reyka shkalasi kodini hisoblash amalga oshadi. 
NA2002NA3003 raqamli nivelirlarining optik elementlari asosan oddiy 
nivelirdan olingan, shuning uchun reykadanko‘z bilan qarab (vizual) sanoq olish 
mumkin. Avtomatik rejimda o‘lchash vaqtda reyka shkalasini kodli shtrixlarning 
tasviri yorug‘likni bo‘luvchi blok orqali ZBA-qabullovchi qurilmaning sezuvchi 
maydoniga proeksiyalanadi.
2.2.1-rasm. NA 2002 ((LeikaGeosystemsAG) raqamli niveliri.
1-shtrix-kodli nivelirlash reykasi; 2-ob’ektiv; 3-fokuslovchi komponent; 4-
fokuslovchi komponent holatini datchigi; 5-kompensator bloki; 6-kompensator 
holatini nazorat qiluvchi blok; 7-yorug‘likni bo‘luvchi blok; 8-iplar to‘ri; 9-okulyar; 
10-ZBA-qabullovchi qurilma; 11-nivelirlash reykasi kodining ta’sviri. 
Yorug‘likni bo‘luvchi blok tushuvchi nurlarni spektral zonada infraqizilva 
ko‘rinuvchi nurlarga ajratadi. Bu vaqtda spektorning infraqizil zonasida yotuvchi 

- 53 - 
nurlar, yorug‘likni bo‘luvchi qirrasidan qabullovchi qurilma tomoniga qaytadi, 
ko‘rinuvchi qismi esa hech qanday to‘siqsiz yorug‘likni bo‘luvchi blokdan 
o‘tkaziladi va iplar to‘rining tekisligida reykaning ta’sviri shakillanadi.

Download 9,23 Mb.