Bu ko’rsatkichlarning har biri o’zi mustaqil ahamiyatga ega, ammo tovar fondining




Download 8,59 Mb.
Pdf ko'rish
bet204/386
Sana30.05.2024
Hajmi8,59 Mb.
#257248
1   ...   200   201   202   203   204   205   206   207   ...   386
Bog'liq
qorakol

Bu ko’rsatkichlarning har biri o’zi mustaqil ahamiyatga ega, ammo tovar fondining
absolyut miqdori hal qiluvchi ahamiyatga ega.
Qishloq xo’jaligi ishlab chiqarishida tovarlilik darajasi muhim ahamiyatga ega bo’lib, u sotilgan 
mahsulotni yalpi mahsulotga bo’lib topiladi va foizlarda ifodalanadi. Alohida mahsulot turi 
bo’yicha tovarlilik darajasini aniqlashda yalpi mahsulot va tovar mahsulot natural ko’rinishda 
foydalaniladi. Ma’lum bir tarmoqning yoki butun qishloq xo’jaligining tovarlilik darajasini 
aniqlashda yoki har xil mahsulot chiqaradigan turli tarmoq tovarlilik darajasini solishtirganda yalpi 
sotilgan mahsulotning qiymat ko’rinishidan foydalaniladi. Bunda yalpi mahsulot va sotilgan 
mahsulot bir xil bahoda baholanishi maqsadga muvofiqdir. Amaliyotda tovarlilik darajasi 
quyidagicha hisoblanadi: 
100
*
YaMK
YaM;
SMK
SM;
Td
=
Bozor munosabatlari sharoitida qishloq xo’jaligi ishlab chiqarishining tovarlilik darajasi 2 ta 
omil: talab va taklif bilan aniqlanadi. ko’pchilik qishloq xo’jaligi tovar ishlab chiqaruvchisi 
mahsulotga bo’lgan ichki ishlab chiqarish iste’molini chegaralab, chegaralab tovarlilik darajasini 
ko’tarishga harakat qiladi. Tovar mahsulot miqdorini ko’paytirish maqsadida quyidagi tadbirlar 
amalga oshiriladi: 
1.Qishloq xo’jalik ekinlari hosildorligi va mollar mahsuldorligini oshirish hisobiga yalpi 
mahsulot ishlab chiqarishni o’stirish. Masalan: 1 yilda 1 ta sigirdan 2500 kg sut sog’ib olinsa, uning 
tovarlilik darajasi 80% - 85% bo’lsa, 5000 kg sog’ib olinganda, u 90% - 95% ko’tarilishi mumkin; 
2.Mahsulotlarning ishlab chiqarish jarayonida sarflanishini qisqartirish; 
3.Urug’lik va yemning sifatini yaxshilash, shuningdek sanoat ishlab chiqaradigan sun’iy va 
omuxta ozuqalardan foydalanish;
4 Mahsulotni ishlab chiqarish jarayonida, uni saqlashda va sotishda yo’qotishlarni qisqartirish. 
Korxonada mahsulot sotishga katta imkoniyat bo’lishi mumkin, lekin har bir ma’lum davrda 
mahsulotga bozor talabi chegaralangan bo’ladi. Bu esa mahsulotning to’liq sotilmasligiga, sotilmagan 
qoldiqning vujudga kelishiga olib keladi. Shuning uchun mahsulot tovarlilik darajasini ko’tarish 
yo’llaridan biri yaxshi tashkil qilingan marketingdir. 
Quyidagi jadvalda ayrim qishloq xo’jaligi mahsulotlarining tovarliligi to’g’risidagi ma’lumotlar 
tahlili keltirilgan(3-jadval). 

Download 8,59 Mb.
1   ...   200   201   202   203   204   205   206   207   ...   386




Download 8,59 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



Bu ko’rsatkichlarning har biri o’zi mustaqil ahamiyatga ega, ammo tovar fondining

Download 8,59 Mb.
Pdf ko'rish