2-jadval Yalpi mahsulot va unig taqsimlanishini hisoblash usuli Samarqand viloyatidagi barcha toifadagi xo’jaliklar hisoboti ma’lumotlari (2014 yil) asosida ko’rsatilgan: Ko’rsatkichlar
Mln.so’m
1.Yalpi mahsulot qiymati
4912988
2.Moddiy xarajatlar
2853679
3.Yalpi daromad
2059309
4.Mehnat haqi xarajatlari
1228247
5.Sof daromad
831062
Yalpi daromad miqdori yalpi mahsulot hajmi bilan to’g’ri bog’langan va moddiy xarajatlar
miqdori bilan teskari bog’langan.
Yalpi mahsulot miqdori qancha ko’p bo’lib, moddiy xarajatlar shuncha oz bo’lsa, yalpi
daromad summasi shuncha ko’p bo’ladi.
Yalpi hamda sof daromad barcha turdagi harajatlar hisobiga tashkil topadi. Yalpi daromadning
tarkibi quyidagi keltirilgan formulada ko’rsatilgan
: m
so'
mln.
2059309
+
m
so'
mln.
2853679
=
SD
+
MX
=
YaD
Moddiy xarajatlar va mehnat haqi fondi mahsulot tannarxini tashkil etishini bilgan holda, sof
daromadni yalpi mahsulot qiymati va tannarx o’rtasidagi farq shaklida ham aniqlash mumkin
: m
so'
mln.
831062
=
4081926
-
4912988
=
T
-
YaMQ
=
SD
Sof daromadni yalpi daromad va mehnat haqi fondi o’rtasidagi farq sifatida ham aniqlash
mumkin
: m
so'
mln.
831062
=
1228247
-
2059309
=
MeH
-
YaD
=
SD
Sof daromad davlatning markazlashgan daromadiga (DMD), noishlab chiqarish sferasi
xarajatlarini qoplashga ketadigan, ijtimoiy iste’mol, fondlariga (IIF) va jamg’arish fondiga (JF)
bo’linadi(bu raqam har bir ishlab chiqaruvchining faoliyatidan va hukumat tomonidan belgilangan
miqdorlar asosida turlicha bo’lishi mumkin)
: JF
+
IIF
+
DMD
=
SD
Jamg’arish fondi qishloq xo’jaligida kengaytirilgan takror ishlab chiqarishning asosiy manbai
va zaruriy rezervlar yaratish manbai hisoblanadi. Kengaytirilgan takror ishlab chiqarish sur’atlari va
imkoniyati jamg’arishning absolyut miqdoriga hamda uning sof daromaddagi hissasiga bog’liq.
274
Jamg’arishning nisbiy miqdorini aniqlash uchun uning normasi (JN) hisoblaniladi. U sof
daromadning jamg’arishga yo’naltirilgan qismining jami sofdaromad summasiga nisbati bilan
aniqlanadi:
