Yük cərəyanına görə ardıcıl mənfi əks əlaqəyə malik kaskad.
Yük cərəyanına görə mənfi əks əlaqəyə malik ümumi emitterli kaskadın sxemi
tranzistorun emitter dövrəsinə Re rezistorunu daxil etməklə yaradılır (şəkil 2.8).
Bu rezistordan axan emitter cərəyanı onda
U m.e.r
ie Re
gərginlik düşküsü
yaradır. Bu gərginlik
RB2
bölücü rezistorunda ayrılan
U gir
giriş gərginliyi ilə
cəbri olaraq toplanır. Yekun gərginlik tranzistorun emitter keçidinə verilir və mahiyyətcə kaskadın giriş gərginliyi olur. Giriş və əks rabitə gərginlikləri biri- birinin əksinə istiqamətləndiyindən əks rabitə mənfi olur.
Emitter dövrəsinə
Re rezistorunun daxil edilməsi gücləndirici kaskadın
ümumi güclənmə əmsalını aşağı salır, onun giriş və çıxış müqavimətlərini artırır, gücləndirilən siqnalın tezlik zolağını genişləndirir və həm xətti, həm də qeyri- xətti təhrifləri azaldır.
S və ya kəmiyyətləri 5 – 10 dəfə dəyişdikdə və temperatura +100C 0–
yə qədər artdıqda belə bu müqavimətin köməyi ilə gücləndiricinin normal iş rejimi təmin edilir. Bu cür stabilləşmə emitter stabilləşməsi adlanır və aşağıdakı kimi izah olunur.
Şəkil 2.8. Cərəyana görə ardıcıl mən.ə.ə. dövrəsinə malik tranzistorlu kaskad
Hər hansı bir təsir nəticəsində sükunət cərəyanı dəyişdikdə, məsələn artdıqda, R e-də düşən gərginlik də artmış olur. Artmış gərginliyin işarəsi R 1, R 2 bölücüsündən bazaya verilən yerdəyişmə gərginliyinin işarəsinin əksinə olur. Odur ki, emitter keçidində düzünə yerdəyişmə gərginliyi azalmış olur. Buna uyğun olaraq, kollektor – emitter keçidinin müqaviməti artır və kollektor cərəyanı azalır.
Deyilənlərdən aşağıdakı iki təcrübi nəticə alınır:
- kaskada mənfi əks rabitə dövrəsini əlavə etməklə İ ko sükunət
cərəyanının qeyri-stabilliyi
h I
21 e B 0
/ h
21 e
qiymətindən aşağı azaldıla bilməz;
ko
- tranzistorun I sükunət cərəyanının ilkin və tələb olunan qeyri-
stabilliyini bilərək, həmişə gücləndirici kaskadın tələb olunan parametrlərini təmin etmək üçün lazım olan mənfi əks əlaqənin dərinliyini təyin etmək olar.
i
h
S
Real sxemlərdə qeyri-stabillik əmsalı
S adətən 2…5 aralığında olur. Bu
halda,
h
21e
1 və
21 e
i olduğunu nəzərə alsaq
S üçün aşağıdakı
i
münasibəti yazmaq olar:
e i
R
B
R ( S 1)
(2.8)
|