|
Microsoft Word II -an imp.+
|
| bet | 64/142 | | Sana | 27.05.2024 | | Hajmi | 3,55 Mb. | | #255298 |
Bog'liq Microsoft Word II -anTezliyin parametrik stabilləşdirilməsi üsulunda avtogeneratorun elementlərini uyğun seçməklə və xarici amillərin generasiya olunan rəqslərin tezliyinə təsirini müxtəlif yollarla zəiflətməklə tezliyin stabilliyini artırmaq mümkündür.
Avtogeneratorlarda generasiya olunan rəqslərin tezliyinin stabilliyini kəmiyyətcə tezliyin nisbi dəyişməsi ilə xarakterizə etmək olar. İnduktiv rabitəli
LC - avtogeneratorlarda tezliyin qeyri-stabilliyi bilavasitə tapıla bilər:
0 1/
düsturundan
(4.15)
RC- avtogeneratorlar üçün isə tezliyin qeyri-stabilliyi 0 = 1/RC ifadəsindən təyin olunur:
(4.16)
Bu ifadələrdə Δω - tezliyin mütləq dəyişməsi, 0 - işçi tezlikdir. LC- avtogeneratorlarda ətraf mühit temperaturunun tezliyin stabilliyinə təsiri tezliyin temperatur əmsalı ilə xarakterizə olunur.
Temperaturun 1 C dəyişməsi nəticəsində tezliyin nisbi dəyişməsinə
tezliyin temperatur əmsalı deyirlər. (4.15) və (4.16) ifadələrindən göründüyü
kimi, temperaturdan asılı olaraq tezliyin nisbi dəyişməsi müqavimət, tutum və induktivliyin temperaturdan asılı olaraq nisbi dəyişmələri ilə əlaqədardır.
Temperaturun 1C dəyişməsi nəticəsində kondensatorun tutumunun c
=ΔC/C nisbi dəyişməsi tutumun temperatur əmsalı adlanır. Bu əmsal həm müsbət, həm də mənfi ola bilər. Məsələn, slyudalı kondensatorlarda c =(50- 100)10-6 müsbət qiymətə malikdir. c mənfi qiymətlər (c ≈ -50 • 10-6 ) alan keramik kondensatorlar da mövcuddur.
Temperatur 1C dəyişdikdə induktivliyin L =ΔL / L nisbi dəyişməsi induktivliyin temperatur əmsalı adlanır. Termostabilliyə görə ən yaxşı hesab olunan sarğaclarda L =(50-100) 10-6 qiymətlər alır. Böyük mənfi c-yə malik kondensatorlardan istifadə etməklə tezliyin temperatur stabilliyini artırmağa imkan verən termokompensasiya sxemləri yığmaq olar.
Sadə termokompensasiya sxemi şəkil 4.13-də göstərilmişdir. Sxemdə LK və CK -rəqs konturunun elementləri, C0-termokompensasiya kondensatorunun tutumudur. Kondensatorların tutumlarını uyğun seçməklə tezliyin temperatur stabilliyini bir neçə dəfə artırmaq olar. Qeyd edək ki, termokompensasiya tezliyin temperatur stabilliyini tam təmin edə bilmir. Bəzi hallarda temperatur dəyişməsinin tezliyin stabilliyinə təsirini azaltmaq məqsədilə LC- avtogeneratorun konturunu termostata daxil edirlər.
LC-avtogeneratorun tezliyinin qeyri-stabil olmasının digər bir səbəbi də generatorun rəqs konturunun şuntlayan elektron lampası, yaxud tranzistorun elektrodlararası tutumlarının temperaturdan asılı olmasıdır. Belə hallarda konturda böyük tutumlu kondensator götürməklə avtogeneratorun tezlik stabilliyini artırmaq mümkündür.
Qeyd edək ki, konturun keyfiyyətliliyi böyük olduqca tezlik stabilliyi də artır. Tezliyin parametrik stabilləşməsi üsulları ilə tezliyin qeyri-stabilliyini 10-5- ə qədər azaltmaq olur.
|
| |
