7-tajriba. Nordon tuzlarning hosil bo’lishi
Probirkaga Ca(OH)
2
(ohak suvi) eritmasidan ozgina
quying va eritmaga Kipp
apparati orqali oq cho’kma (CaCO
3
) hosil bo’lguncha karbonat angidrid yuboring.
Reaktsiya tenglamalarini yozing.
Hosil bo’lgan cho’kma butunlay erib ketguncha karbonat angidrid yuborishni
davom ettiring. Cho’kmaning erishi kal`tsiy gidrokarbonat hosil bo’lishini bildiradi.
Eritmani
qizdiring, yana cho’kma hosil bo’ladi. Buning sababini tushuntiring va
reaktsiya tenglamasini yozing.
8-tajriba. Asosli tuzning hosil bo’lishi
a) Probirkaga 2-3 ml kobalt (II) xlorid eritmasidan quying va uning ustiga cho’kma
hosil bo’lguncha ishqor eritmasidan tomizing. Hosil bo’lgan
asosli tuzning rangiga
e’tibor bering.
Ishqor eritmasidan mo’lroq qo’shing va asos tuzning kobalt (II)-gidroksidga
aylanishi natijasida cho’kma rangining o’zgarishini kuzating. Tegishli reaktsiyalarning
tenglamalarini yozing.
b) Ikkita probirkaga mis (II) sulfat eritmasidan 4 ml dan quying. Birinchi
probirkaga 4 ml ikkinchisiga esa 2 ml ishqor eritmasidan qo’shing
va yaxshilab
12
aralashtiring. Hosil bo’lgan cho’kmalar rangining har hilligiga e’tibor bering. Birinchi
probirkada mis (II) gidroskid cho’kmasi, ikkinchi probirkada esa mis digidroksosulfat
(CuOH)
2
SO
4
cho’kmasi hosil bo’lishini
nazarda tutib, tegishli reaktsiya tenglamasini
yozing.
2.1-Jadval
Indikator
Eritma
muhiti
kislotali
Neytral
Ishqoriy
Fenolftalein
Metiloranj
Lakmus
Universal
indikator qog’ozi
2.2.-Jadval
Tajriba
nomi
va
soni
Formulasi,
reak-
tsiya uchun olingan
mahsulotning nomi
va ko’rinishi
(rangi,
agregat
xolati).
Reaktsiya olib
borilgan sha-
roiti
(aralashtirish,
qizdirish va x.k)
Reaktsiya borishi
alomatlari
(rangini o’zgarishi,
gaz chiqishi va x.k.)
Kimeviy
reak-
tsiyalarni
teng-
lamasi
va hosil
bo’lgan modda-
larni
formula-
sining
grafik
tasviri
Olingan va
hosil
kilingan
moddalar
haqidagi
xulosalar
(6 katak)
(8 katak)
(8 katak)
(14 katak)
(18 katak)
(12 katak)
Ish bo’yichа hisobot: quyidаgi tushunchаlаrni izohlang va misollar keltiring:
Modda
Oksid
va uning turlari
Kislota va uning turlari
Asos
va unuing turlari
Tuz va uning turlari
Molekulyar
va struktura formulalari
Reaksiya turlari
Nazorat savollari:
1. a) Asosli, b) kislotali, v) amfoter oksidlar deb qanday oksidlarga aytiladi. Bu
oksidlardan biriga ikkitadan misol yozing.
