Berilgan parametrlar:
- dizelning effektiv quvvati, kVt;
- takt;
i – tslindrlar soni;
n – tirsakli valning aylanishlar soni, с-1;
D, S – tslindr diametric va porshen yo’li, mm;
be – yonilg’ini solishtirma effektiv sarfi , kg/(kVt· s);
- puflab tozalash koeffitsienti;
- dizelning mexanik foydali ish koeffitsienti ;
- krivoship radiusining shatun uzunligiga nisbati;
- xavoning ortiqlik koeffitsienti yonish uchun.
Studentning reyting daftarchasining oxirgi va oxirgidan oldingi o’quv nomeriga qarab bu kattaliklarning son qiymatlari №1 va №2 jadvaldan olinadi.
_________
*Agar student reyting daftarchasining o’quv nomeri ixtisosligini ko’rsatadigan harfdan keyin bitta raqam turgan bo’lsa u xolda oxirgidan oldingi son sifatida 0 qabul qilinadi
Ishlab chiqish uchun uzelning nomi 3-jadvaldan student reyting davtarchasining oxirgidan oldingi o’quv nomeriga qarab tanlanadi
Masalan: № 172/08 student №1 jadval 2-ustundan, №2 jadvaldan esa 3 va 7 ustunni tanlaydi.
Topshiriqning barcha variantlari uchun quyidagilar qabul qilingan:
● dizel yonilg’isining massa ulushlaridagi tarkibi:
uglerod С = 0,87; vodorod Н = 0,126; kislorod О = 0,004;
●dizel yonilgisining eng kichik yonish issiqligini miqdori: Ни = 42500 kDj/kg;
● xavo to’ldirish koeffitsienti:
= 0,85 - 4-taktli dizle uchun;
= 0,80 - 2-taktli dizle uchun;
● dizelning sovitish tizimida yo’qoladigan issiqlik ulushi, = 0,14;
● turbokompressor trubinasining ichki foydali ish koeffitsienti,
= 0,75;
● markazdan qochma (центробежного) kompressorning trubina yoki tirsakli valdan harakatga keluvchi adiabatik foydali ish koeffitsienti,
= 0,79;
turbokompressorning mexanik foydali ish koeffitsienti, = 0,96;
dizelning kirish qismlari oldidagi xavo xarorati, tk = 60°С.
1-jadval
Berilgan parametrlar
|
Reyting daftarchasi o’quv shifrining oxirgi raqami (topshirilgan variant bo’yicha)
|
0
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
, kVt
|
885
|
1100
|
1470
|
1470
|
2200
|
2200
|
2940
|
2200
|
4410
|
990
|
|
4
|
4
|
4
|
2
|
4
|
2
|
4
|
2
|
4
|
4
|
|
6
|
8
|
12
|
12
|
16
|
10
|
16
|
16
|
20
|
6
|
, с-1
|
12,5
|
16,67
|
16,67
|
12,5
|
16,67
|
14,15
|
16,67
|
12,5
|
18,33
|
12,5
|
D, mm
|
318
|
260
|
260
|
230
|
260
|
207
|
260
|
230
|
260
|
360
|
S, mm
|
330
|
260
|
260
|
300
|
260
|
2х254
|
260
|
300
|
260
|
310
|
be, kg/(kVt∙s)
|
0,225
|
0,218
|
0,205
|
0,230
|
0,212
|
0,225
|
0,212
|
0,225
|
0,212
|
0,220
|
|
1,05
|
1,05
|
1,05
|
1,5
|
1,05
|
1,5
|
1,05
|
1,5
|
1,05
|
1,05
|
|
0,81
|
0,85
|
0,88
|
0,82
|
0,87
|
0,81
|
0,88
|
0,82
|
0,88
|
0,88
|
2-jadval
Berilgan parametrlar
|
Reyting daftarchasi o’quv shifrining oxirgidan oldingi raqami
|
0
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
|
1,80
|
1.83
|
1.86
|
1.89
|
1.92
|
1,95
|
1,98
|
2,01
|
2.05
|
2.1
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3-jadval
Reyting daftarchasi o’quv shifrining oxirgidan oldingi raqami
|
Uzelning nomi
|
0
|
Porshen
|
1
|
Shatunlar (shatun)
|
2
|
Tslindr ftulkasi (ko’ylagi bilan)
|
3
|
Podshipnik
|
4
|
Xavosovutgich
|
5
|
Forsunka
|
6
|
Yonilg’i nasosi (seksiya)
|
7
|
Suv nasosi
|
8
|
Moy nasosi
|
9
|
Tirsakli val
|
Kurs loyixasi tarkibi:
1. Dizelni Davlat standartlari bo’yicha belgilanganligi, tslindrlar joylashuvi, dizelning nadduv sxemasining chizilgani va u o’rnatilgan teplovoz markasi,qisqacha tuzilishi bo’yicha tarif.
2. Dizel ish jarayonining asosiy parametrlari:
, -o’rtacha effektiv va indikator bosimi MPa;
, - effektiv va indikator FIK;
bi -yonilg’ining solishtirma indikator sarfi, kg/(kVt·s).
3. Yonilg’I, xavo va ishlab chiqilgan gazlar sarfi:
B, gц – dizelning soatlik yonilgi sarfi va har bir tsikliga ketadigan sarf, kg/s, kg/tsikl;
GB, GBс – xavo sarfi, kg/s, kg/sek;
Gr, Gr – ishlab chiqilgan gazlar miqdori, kg/s, kg/sek;.
4. Nadduv tizimining asosiy parametrlari:
Тт – turbinagacha bo’lgan ishlab chiqilgan gazlarning xarorati, 0К;
, - dizlening havo kiritish qimlarigacha bo’lgan xavo bosimi va trubinagacha bolgan gaz bosimi, MPa;
, - kompressordagi havo bosimining oshish darajasi va turbinadagi gaz bosimining pasayish darajasi;
Nк, Nт – kompressor va turbina quvvati, kVt;
- xolodilnikdagi pasaytirilgan xavo xarorati.
Dizelning berilgan taktiga muvofiq nadduv sxemasini rasmga qarab tamlab olib uning hisoblanadigan kattaliklarini sxemada korsatish kerak.
5.Turbinadagi gazning kengayish jarayoni va markazdan qochma turbokompressorning xavoni siqish jarayoni xisobini ishlab chiqish.
Kordinata oqlarida bu jarayonlaring diagrammasini qurish kerak. kordinata oqlari: bosim p MPa, solishtirma xajm v m3/kg.
6. Porshen harakatining kinematik xarakteristikasi xisobini bajarish:
s, v, j - tegishli ravishda yo’l, porshenning tezligi va tezlanishi tirsakli val burchagiga bogliq xolda поршня в зависимости от угла поворота коленчатого вала, m, m/sek, m/sek2;
vm – porshenning o’rtacha tezligi, m/sek.
Kurs loyixasi ximoya qilinadi.
Dvigatelning parametrlari xisobi
1. Dizelning ish jarayonini asosiy parametrini xisobi.
O’rtacha effektiv bosim ре MPa da effektiv quvvat formulasidan aniqlanadi kVt da.
m3
Bu yerda: , , n, va - jadvalda berilgan (1-jadval);
Vh – bitta tsilindrning ishchi xajmi m3 da
D va S ning qiymatlari m(metr) da olinadi.
Ortacha indekator bosim MPa da:
Effektiv FIK (foydali ish koeffitsienti):
Indicator FIK:
Yonilgining solishtirma indikator sarfi kg/(kVt s)
yoki
IZOX. Porshenlari qarama qarshi harakat qiluvchi 2 taktli dizel uchun ikkita porshen yoli olib xisoblanadi. (1-jadval, 5-variant).
2. Yonilg’i, havo va ishlab chiqlgan gazlar sarfini aniqlash.
Dizelning bir soatlik yonilg’I sarfi kg/soat da:
B=bеNе,
B=0.215×2220=477.3
Xar bir tsikl uchun tsilindrga uzatiladigan yonilg’I miqdori kg da:
1 kg yonilgi to’liq yonishi uchun zarur bo’lgan havoning nazariy miqdori:
Bu yerda mв=28,95 – xavoning molyar massasi.
1 kg yonilg’I bilan xavoning nazariy olingan miqdori L0 yonganda yonish maxsulotlari tarkibida kislorod bolmaydi.
Havoning ortiqlik koeffitsienti deb 1 kg yonilgi yonishi uchun haqiqatan zarur bo’lgan havoning miqdorini nazariy zarur boladigan miqdoriga nisbatiga aytiladi.
Havoning ortiqlik koeffitsienti yig’indisi yonilgi yonishi uchun xavoning sarfini va tsilindrni puflab tozalashni ham xisobga oladi
Dizelning havo sarfi в kg/soat va kg/sek
.
IZOX. gц kattalik kam bo’lganligi sababli uni с∙10-3 kg/tsikl korinishda olish tavsiya qilinadi agar uning qiymati g/tsikl da olingan bo’lsa.
Ishlab chiqilgan gazlar miqdori kg/soat va kg/sek da:
;
1 kg yonilg’i bilan nazariy zarur bo’lgan havo miqdori yonganida hosil boladigan yonish maxsulotlari miqdori МО kmol/kg da :
1 kg yonilg’i yonganda sarflanadigan havo va ishlab chiqilgan gazlar miqdori kmol/kg da:
;
.
Ishlab chiqilgan gazlarda yonish maxsulotlarining xajmiy ulushi va ortiqcha havo :
;
.
Ishlab chiqilgan gazlarning molyar massasi kg/kmol da:
.
|
