27
bo’yicha o’zgaradi. Ushbu muammo uyali tarmoq ko’lamini orttirish yo’li
bilan hal etiladi. Uyali tarmoq ko’lamini orttirishda kanallarni taqsimlash
usullaridan foydalaniladi. 2.7-rasmda kanallarni taqsimlash usullarining
tasnifi keltirilgan.
Kanallarni belgilangan (statik) taqsimlash – tizim
resurslarini
taqsimlashning eng sodda usuli hisoblanadi. Ushbu usulga binoan berilgan
uyada yangi ulanishni faqat unda bo’sh kanallar bo’lganida o’rnatish
mumkin. Shu sababli, kanallarni belgilangan taqsimlash yuklamaning eng
yuqori vaqtlarida blokirovkalash ehtimolligining oshishiga olib keluvchi
samarasiz yechim bo’lishi mumkin.
2.6-rasm. GSM misolida mobil tizimning vaqt strukturasi
Kanallarni oddiy o’zlashtirish usuli belgilangan taqsimlashning
asosiy strategiyasini yaxshilangan varianti bo’lib, unga ozgina dinamika
qo’shilgan. Agar muayyan uyaga ajratilgan barcha kanallar band bo’lsa,
bo’sh kanalni qo’shni uyadan olish mumkin. Berilgan uyaning bo’sh
kanaldan foydalanish onidan boshlab, kanallararo va kanallar ichidagi
xalallardan qutilish uchun, o’zlashtirilgan
kanaldan atrofdagi qator
uyalarning foydalanishi man etiladi. Ushbu strategiyani qo’llash tufayli
Giperkadr
2048 superkadr
Superkadr
Multikadr
(xizmatchi)
Multikadr
(foydalanuvchi)
Vaqtiy slot
Bitlar soni
Kadr
28
blokirovkalash ehtimolligi, trafik jadalligi orqali aniqlanuvchi ma’lum
bo’sag’a darajagacha kamayadi.
2.7-rasm. Kanallarni taqsimlash usullarining tasnifi
Kanallarni gibrid taqsimlash usuli oldingi usulning kamchiliklarini
bartaraf etadi. Ushbu usulda har bir uyadagi kanallar ikkita kategoriyaga
bo’linadi: birinchi kategoriyaga faqat berilgan uyada ishlatiluvchi
kanallar
kiradi; ikkinchi kategoriyaga o’zlashtirilishi mumkin bo’lgan kanallar
kiradi. Ikkala kategoriyadagi kanallar nisbati kutiluvchi trafik asosida
aniqlanadi.
Tartiblashli o’zlashtirish usulida har bir kategoriyaga kiruvchi
kanallar soni trafik hajmiga bog’liq holda dinamik o’zgaradi.
O’zlashtirilishi lozim bo’lgan har bir kanalga o’zlashtirish ehtimolligi
beriladi. Kanallar ushbu ehtimollikning kamayishi tartibida saralanadi.
Ehtimolliklar qiymati o’zlashtirilgan kanallar soni xususidagi ma’lumotga
asosan yangilanadi.
Kanallarni dinamik taqsimlash usulida uyalarga doimo biriktirilgan
kanallar mavjud emas. Kanallar muayyan ulanishga yoki ketma-ket bir
necha
ulanishga
ajratiladi.
Kanalni
ajratish
xususidagi
qaror
kommunikatsiya markazi yoki mobil stansiya tomonidan qabul qilinadi.
Birinchi holda markaziy boshqarish xususida so’z boradi;
ikkinchi holda
Kanallarni taqsimlash usullari
Belgilangan
(statik)
Moslashuvchan
Reja asosida
Bashorat asosida
Dinamik
Asosiy
belgilangan
Oddiy
o‘zlashtirish
Tartiblashli
o‘zlashtirish
Gibrid
Ulanishida
parametrlarni
optimallashtirish
29
kanallarni ajratish jarayonini taqsimlangan boshqarish xususida so’z
boradi.
Kanallar ulanishida parametrlarni optimallashtirish usuli kanallarni
taqsimlash strategiyasini aniqlashga asoslangan. Ushbu strategiya
tizimning ba’zi parametrlarini, kanallardan qayta foydalanishni hisobga
olgan holda, optimallashtirish lozim.
Kanallarni moslanuvchan taqsimlash usuli o’zida belgilangan va
dinamik taqsimlashlarning afzalliklarini mujassamlantiradi. Har bir uya
o’z ixtiyorida o’rtacha jadallikka ega trafikga xizmat qilishga yetarli
kanallar naboriga ega.
Kanallarni rejalashtirishli moslanuvchan taqsimlash usulida
qo’shimcha kanallarni ajratish oldindan, sutka vaqtini va uyaning
o’rnashgan
joyini hisobga olgan holda, rejalashtiriladi. Kanallarni
taqsimlash trafik jadalligining kritik o’sishidan oldingi, barvaqt o’rnatilgan
onlarda o’zgaradi.
Kanallarni bashoratli moslanuvchan taqsimlash usulida trafik
jadalligi vaqtning real rejimida o’lchanadi va ko’chma aloqani
kommutatsiyalash markazi vaqtning ixtiyoriy onida kanallarni qayta
taqsimlashi mumkin.
Modellash va tahlillash natijalari shuni ko’rsatadiki, trafikning kichik
jadalligida dinamik taqsimlash belgilangan taqsimlashga nisbatan yaxshi
natija beradi. Ammo,
belgilangan taqsimlash, trafikning katta hajmi va
ko’chma stansiyalarning tizimni qamrab oluvchi zona bo’yicha bir tekis
taqsimlash sharoitida, o’zining afzalligini ko’rsatdi. Belgilangan
taqsimlashda kanallar shunday ajratiladiki, ularni maksimal ko’p marta
ishlatilishi ta’minlansin. Bunga dinamik
taqsimlash holida erishish
mumkin.
Yuqorida
keltirilgan
kanallarni
taqsimlash
usullari
maxsus
adabiyotlarda keltirilgan kanallarni taqsimlash usullarining turli-tumanligi
xususidagi umumiy tasavvurni beradi, xolos.
