11.
Yong‘inga qarshi umumiy talab va qoidalar.
12.
Yong‘inni
nazorat qilish, o‘chirish usullari
va vositalari.
13.
Yong‘in darakchilari va aloqa tizimi.
14.
Yong‘in xavfsizligi to‘g‘risidagi qonun.
Tayanch iboralar
-
yonish jarayoni, portlash va
yong‘in chiqish, yong‘inga qarshi profilaktik
tadbirlar, o‘t o‘chirish asboblar, o‘t o‘chirish texnik
vositalari, yong‘in darakchilari, aloqa tizimi;
drencher va sprinkler o‘t o‘chirish qurilmalari, nurli
va shleyfli yong‘in xabarchilari,
yong'in
fazalari;
yonuvchi
material; havo harorati; so'ndiruvchi
vositalar; ko
'
pik
;
suyuq so'ndiruvchi;
qattiq
so'ndiruvchi;
yong'in
oqibati; yong'in turtkisi; o'tga
chidamlilik;
evakuatsiya; evakuatsiya
yo'llari;
yong'in
to'siqlari; yong'inga qarshi qalqon.
Sanoat korxonalarida, turar joy binolarida
sodir
bo’ladigan yong’in, portlashlar ko'plab moddiy zarar
ko’'rishga, odamlarning qurbon bo'lishiga olib keladi.
Turar joy, ma’muriy binolar, xomashyo, mahsulotlar,
uskuna,
dastgohlar, ishlab chiqarish binolari, tayyor
mahsulotlar (yonish xususiyatiga ega bo'lganligi
uchun) yonib ketadi, natijada iqtisodiyotimizga salbiy
ta'sir ko'rsatadi. Ma’lumotlarga qaraganda, dunyo
bo'yicha har 10 soniyada, jami 5 mln. yong'in sodir
bo'lmoqda. MDHda esa bu ko'rsatkich 8000-8500 ni
tashkil etadi, oqibatda mln. hatto bir necha yuz mln.
so'mdan ortiq moddiy zararlar ko'riladi. Sanoat
korxonalarini, turar joy binolarini yong'in, portlashdan
himoyalash
davlatimizning
muhim
va
bosh
vazifalaridan biri bo'lib hisoblanadi.
Bu vazifani bajarish texnologik uskunalardan
to'g'ri foydalanish, bino, qurilma, inshootlarni
yong'inga qarshi umumiy normalarga asoslanib to'g'ri
loyihalash,
qurish
bilan
uzviy
bog'langan.
Ishlatiladigan qurilish ashyolari va jihozlarning
yonuvchanligini
avvaldan hisobga olish, qayta
ishlanadigan, olinadigan modda, mahsulotlarning
yonishga moyilligi, fizika-kimyoviy xususiyatlarini
e'tiborga olsh yong'in xavfsizligini ta'minlashda va
undan ogohlantirishda,
odamlarning xavfsizligini
ta'minlashda katta ahamiyatga egadir. Shu maqsadda
yong'inga qarshi qo'llaniladigan umumiy norma
talablariga mos tushadigan va amalga oshiriladigan
qurilish yechimlari, tadbir-choralar ishlab chiqilib,
ishlab
chiqarish obyektlarini, turar joy binolarini
qurishda amal1 qilish talab etiladi hamda shu
talablarning amalga oshirilishi qattiq nazorat qilinadi.
Bo'lajak mutaxassislarni yong'in xavfsizligiga oid
muammolarni
to'g'ri
va
ijobiy
hal qilishga qiziqtirish,
nazariy bilim berish, ishlab chiqarishda mehnat
sharoitini
yaxshilash, insonlarning hayot faoliyatida
sodir
bo'ladigan
yong'in va portlashlarning oldini
olish, ogohlantirish,
shuningdek, uning
salbiy
oqibatlarini kamaytirishda katta ahamiyatga ega.
Yong‘in
sanoat korxonalari,
xalq xujaligining
barcha tarmoqlarida yuz berib, etkazadigan zarari
jixatidan tabiiy ofatlarga tenglashishi mumkin bo‘lgan
xodisa hisoblanadi. Ular katta moddiy zarar keltirishi
bilan birga og‘ir baxtsiz xodisalarga zaxarlanish, kuyish
hamda kishilar xalokatiga sabab bo‘lishi mumkin
.
Yong‘inga qarshi kurash ishlari davlat miqiyosida
amalga oshiriladi. Yong‘in xavfsizligini ta’minlash,
uning rivojlanib, tarqalib ketmasligi chora-tadbirlarini
oldindan ko‘rish, unga
qarshi
samarali kurash olib
borish yong‘inni o‘chirishda qo‘llaniladigan birlamchi
vositalardan tug‘ri foydalanishga qaratilgan.
