|
O'z-o'zini kuzatish, o'z-o'ziga hisobot, o'z-o'zini baholash metodlari
|
| bet | 36/93 | | Sana | 27.05.2024 | | Hajmi | 0,56 Mb. | | #255101 |
Bog'liq Muhandislik psixologiyasi 6.5. O'z-o'zini kuzatish, o'z-o'ziga hisobot, o'z-o'zini baholash metodlari.
Ushbu metodlarning o'ziga xos xususiyatlari shundaki, o'rganilayotgan faoliyat yoki shaxs to'g'risidagi ma'lumotlar sub'ektning o'zi tomonidan shaxsan taqdim etiladi. Ushbu ma'lumotlar sub'ektiv xarakterga ega va sub'ekt tomonidan ongli yoki ongsiz ravishda buzib ko'rsatilishi mumkin, lekin ko'pincha u boshqa metodlar yordamida olinmaydigan faoliyatning xususiyatlari haqida yagona ma'lumot manbai hisoblanadi.
Ko'rib chiqilayotgan usullar ko'p hollarda boshqa tadqiqot usullarini muvaffaqiyatli to'ldiradi va ular bilan birgalikda qo'llaniladi.
O'z-o'zini kuzatish - bu kuzatish ob'ekti sub'ektning o'zini-o’zi ruhiy holatlari va harakatlarini kuzatadi. Bunda tadqiqotchi ishtrokchi bo‘lib, kasbni tizimli ravishda o‘rganadi, mehnat ko‘nikmalariga ega bo‘ladi, kasbyi faokiytini tobora takomillashib boradi. Bu tadqiqotchiga kasbiy faoliyatni o'zlashtirishning o'ziga xos qiyinchiliklari va xususiyatlarini kuzatish imkonini beradi. Ushbu texnika "mehnat metodi" deb ataladi. Mehnat metodi faqat nisbatan murakkab bo'lmagan va o'qitish ko'p vaqt talab qilmaydigan kasblarga nisbatan qo'llaniladi. Boshqa kasblarda ushbu metod tadqiqotchi kasbiy faoliyatning eng muhim yoki mavjud elementlarini o'zlashtirganda "mehnat testlari" shaklida bo'lishi mumkin.
Mehnat metodining bir qator kamchiliklariga qaramay, uning yordamida olingan analitik materialni tadqiqotchi ishchida ma'lum psixik harakatlar mavjudligini taxmin qilmasligi, balki ular haqida aniq bilishi tufayli to'liq ishonchli deb hisoblash mumkin.
O'z-o'ziga hisobot o'tkazishda sub'ekt ish paytida "baland ovozda o'ylash", ya'ni har bir operatsiyani, qurilmaning har bir kuzatuvini, signalni idrok etishni talaffuz qilish uchun ko'rsatmalar oladi. Ba'zan bu maqsadda sub'ektdan tadqiqotchini talaba sifatida ko'rib chiqish va unga kerakli harakatlarni tushuntirish so'raladi.
Dastlab, o'z-o'ziga hisobot ob'ektlarning tor doirasini qamrab oladi, keyin bu doira kengayadi. Amaliyot shuni ko'rsatadiki, yangi sharoitlarga ko'nikish bilan bog'liq ma'lum qiyinchiliklardan so'ng, sub'ektlar faoliyat tuzilishini buzmasdan o'z fikrlari va harakatlari haqida xabar berishlari mumkin. Ba'zi hollarda faoliyatni og'zaki ob'ektivlashtirish sub'ektlarga ular ilgari e'tibor bermagan fikrlarni tushunishga yordam beradi va faoliyat muvaffaqiyatiga ijobiy ta'sir ko'rsatadi. Aqliy operatsiyalarning ichki tuzilishini tahlil qilish uchun o'z-o'ziga hisobot berish metodi ("baland ovozda o'ylash") hali ham ajralmas hisoblanadi.
|
| |
