Mavzu № 7. FIZIOLOGIK METODLAR
7.1. Operator faoliyatini o'rganishda qo'llaniladigan fiziologik metodlar.
7.2. Nutq javobi, spirometriya.
7.3. Yurak-qon tomir tizimini o'rganish metodlari.
7.4. Qabul qilish va qayta ishlashning fiziologik metodlari.
Kalit so’zlar; Fiziyologik metodlar, Elektroentsefalogramma (EEG), Elektromyiogramma(EMG),Teri-galvanik reaktsiy(TGR), Elektrokardyiogramma (EKG), Elektroоkulogramma (EОG), Pnevmogramma (PG), Nutqli javob (NJ), Spirometriy, Y’rak-qon tomiri nizimini o’rganish metodlari: pulsometr, pletizmografiy, sfigmografiy, kardiyografiy. Fiziyologik malumotlarni qayita ishlash metodlari.
7.1. Operator faoliyatini o'rganishda qo'llaniladigan fiziologik metodlar.
Muhandislik psixologiyasida fiziologik metodlardan foydalanish quyidagi holatlarga bog'liq:
Operator faoliytini kuzatish uchun fiziologik xususiyatlarning ahamiyatga egaligi.
Har qanday psixologik ko'rinish fiziologik asosga egaligi.
Klinik amaliyotda va mehnat fiziologiyasida fiziologik xususiyatlarni o’rganish va tahlil qilishda tajriba to'plangan; fiziologik o'lchovlar uchun asbob-uskunalarning boy arsenali ham mavjud. Muhandislik va psixologik amaliyotda qo'llaniladigan fiziologik usullar haqida ba'zi fikrlar 7.1-jadvaldagi ma'lumotlarda keltirilgan. Operator faoliyatining, fiziologik mexanizmlari va ma’lumotlarni qayta ishlash metodlari va fiziologik metodlarning eng asosyilarini ko'rib chiqamiz;
Elektroensefalogramma (EEG) miyaning spontan elektr faolligini tavsiflaydi. EEG spektrlari turli komponentlarni o'z ichiga oladi: delta ritmi (tebranish chastotasi 0,5 - 4,0 Gts), teta ritmi (5,0 -7,0 Gts), alfa ritmi (8,0 - 12,0 Gts), beta ritmi (15-35 Gts), gamma ritmi (35-Hz). (100 Hz). Past chastotali tebranishlarning ustunligi inhibitiv jarayonning boshlanishini ko'rsatadi.
EEGga qo'shimcha ravishda, miyaning bioelektrik faolligi ham tashqi ta'sirga javoban va u bilan nisbatan qat'iy aloqada bo'ladigan chaqirilgan potentsiallar (ChP) bilan tavsiflanadi. Ritm turlaridan biri bu ritm qo'yish reaktsiyasi - ritmik qo'zg'atuvchining chastotasidan keyingi biopotentsial tebranishlar. EEG metodi idrok, diqqat, aql va miyaning funktsional assimetriyasini o'rganishda qo'llaniladi.
|
