248
(
*
*
*
)
(
*
*
)
х
M
S
M S
b
y o
M
S
b
М
V Q
M
M
M
M
Q
V Q
M
M
å
=
=
å
bunda
yo
M
- mahsulot material sig‘imi;
х
М
- materiallar xarajati;
Q – ishlab chiqarilgan mahsulot qiymati;
M
VQ - jami ishlab chiqarilgan mahsulot miqdori;
S
M
- mahsulot strukturasi;
MS
M - mahsulot material sarfi;
b
M
- material bahosi;
Materiallardan samarali foydalanishni ifodalovchi asosiy ko‘rsat-
kichlardan biri – material xarajatlarining har so‘miga to‘g‘ri keladigan
foyda hisoblanadi. Bu ko‘rsatkichdan yuqori darajaga erishish korxona
faoliyatining ijobiy tomonini ifodalaydi. Materiallardan foydalanishni
kompleks tahlilida material xarajatlarini har so‘miga to‘g‘ri keladigan
foyda ko‘rsatkichining dinamikasi o‘rganiladi, raqobatdagi korxona
ma’lumotlari bilan taqqoslanib ishga solinmagan ichki imkoniyatlari
aniqlanadi. Material xarajatlarini har so‘miga to‘g‘ri keladigan foyda
miqdorini bazis davridan farqlanishiga omillar ta’siri quyidagicha
ifodalanadi:
*
*
*
*
Т
М
S
S
К
Х
Т
М
Х
S
VQ
F
F
R
U
М
М
S
VQ
М
=
=
bunda
F
- sotishdan ko‘rilgan foyda;
Х
М
- materiallar xarajati;
Т
S
- sotishdan kelgan sof tushum;
М
VQ - ishlab chiqarish hajmi;
S
R - sotishdan ko‘rilgan rentabellik, %;
S
U
- ishlab chiqarish hajmida sotishdan kelgan tushum hissasi, %
Q
М
- material qaytimi
65-jadval
