266
Moliyaviy natijalarga daxlsizligi bo‘yicha:
· mahsulot tannarxiga qo‘shiladigan xarajatlar;
· foyda hisobidan qoplanadigan xarajatlar.
Tahlil etishda o‘rganish obyekti va maqsadidan kelib chiqqan holda
korxona xarajatlarining u yoki bu turkumi bo‘yicha o‘zgarishlar va o‘z-
garish sabablariga baho beriladi. Taqqoslash yoki qiyosiy o‘rganishda
joriy davr va o‘tgan yil ma’lumotlari, biznes-reja ko‘rsatkichlari, o‘rta-
cha ko‘rsatkichlar va tarmoq bo‘yicha boshqa ma’lumotlar olinadi.
Taqqoslashda ko‘rsatkichlar bo‘yicha mutlaq o‘zgarishlar
nisbiy
ko‘rsatkichlarni qo‘llash orqali to‘ldiriladi.
Mahsulot ishlab chiqarish hajmiga bog‘liqligi
jihatidan xarajatlar
quyidagi guruhlarga bo‘linadi:
a) o‘zgaruvchan xarajatlar;
b) o‘zgarmas xarajatlar;
d) yarim o‘zgaruvchan xarajatlar
Mahsulot ishlab chiqarish hajmini ortishi bilan o‘sib
boruvchi
xarajatlar o‘zgaruvchan xarajat hisoblanadi.
Ular tarkibiga ishlab
chiqarishdagi ishchilarni ish haqi, yoqilg‘i, energiya materiallar xarajati
kiradi.
qisman
Mahsulot hajmi
27-chizma. O‘zgaruvchan va o‘zgarmas xarajatlar chizmasi.
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
10 20 30 40 50 60 70 80 90
o‘zgaruvchan xarajatlar
o‘zgaruvchan xarajatlar
o‘zgarmas xarajatlar
