Moyli fraksiyalar va deasfaltizatlarni selektiv tozalash

MOYLI FRAKSIYALAR VA DEASFALTIZATLARNI SELEKTIV TOZALASH

LABORATORIYA ISHI -№4

Fan o‘qituvchisi: M.Mirsaidov

Selektiv tozalashda xom-ashyo tarkibidan keraksiz komponentlar chiqariladi. Ular tayyor neft mahsulotlarining (yoqilg’i, moy va boshqalar) ekspluatatsion xossalariga salbiy ta’sir etadi. Bunday keraksiz noo’rin komponentlarga polisiklik aromatik va qisqa yon zanjirli naften-aromatik uglevodorodlar, to’yinmagan uglevodorodlar, oltingugurt va azot saqlovchi birikmalar, smolali moddalar kiradi. Seliktiv tozalash darajasi va komponentlarni kerakli va keraksiziga ajratish aniqligi tanlangan erituvchini erituvchanlik qobiliyatiga, uning xom-ashyodagi karrasiga va tozalash haroratsiga bog’liq bo’ladi. Ular tozalanadigan xom-ashyo sifatiga (molekulyar massasi va kimyoviy tarkibi) va olinadigan mahsulotga qo’yiladigan talablardan kelib chiqan holda tanlanadi.

Selektiv tozalashda xom-ashyo tarkibidan keraksiz komponentlar chiqariladi. Ular tayyor neft mahsulotlarining (yoqilg’i, moy va boshqalar) ekspluatatsion xossalariga salbiy ta’sir etadi. Bunday keraksiz noo’rin komponentlarga polisiklik aromatik va qisqa yon zanjirli naften-aromatik uglevodorodlar, to’yinmagan uglevodorodlar, oltingugurt va azot saqlovchi birikmalar, smolali moddalar kiradi. Seliktiv tozalash darajasi va komponentlarni kerakli va keraksiziga ajratish aniqligi tanlangan erituvchini erituvchanlik qobiliyatiga, uning xom-ashyodagi karrasiga va tozalash haroratsiga bog’liq bo’ladi. Ular tozalanadigan xom-ashyo sifatiga (molekulyar massasi va kimyoviy tarkibi) va olinadigan mahsulotga qo’yiladigan talablardan kelib chiqan holda tanlanadi.

Seliktiv tozalashning zaruriy sharti ikki fazali tizimni mavjud bo’lishi hisoblanadi, ya’ni yengil faza (rafinatli eritma) va og’ir faza (ekstraktli eritma)dir. Tozalashning yuqori harorat chegarasi eritishni kritik haroratsi bilan aniqlanadi, undan yuqori haroratda erituvchi va eriydigan mahsulot istalgan nisbatda bir fazali tizim hosil qiladi. Neft mahsulotlarini anilin nuqtasini aniqlashdagidek, eritish kritik haroratsi taxminan aniqlanadi. Tozalash haroratsini tanlash vaqtida eritishni kritik haroratsiga asoslaniladi va tozalash erituvchini xom-ashyoga ko’ra karrasi tanlangandagi kritik haroratsidan 10-15 0C past haroratda o’tkaziladi.