46
analog aloqa tizimlarida yordamida uzatilishi sifatiga qaraganda yuqori
bo‘ladi.
Raqamli uzatish tizimlari (RUT) quyidagi eng muhim o‘ziga xos
xususiyatlarga ega:
- istalgan xabar raqamli shaklda, bitalar ketma ketliklari
a
i
,
i = {…,–1, 0, +1,…} ko‘rinishida taqdim etiladi,
i indeksning har
qanday qiymatida
a
i
simvol 0, 1} alifbodan qiymatlarni qabul qiladi;
- tizimning uzatkichi kanal simvolari deyiladigan shakl bo‘yicha
farqlanadigan signallarning {
s
m
(
t),
t = 1, 2, …,
M} oxirgi sonini
shakllantiradi va navbat bo‘yicha kanalga uzatadi;
- kanal simvolining davomiyligini
T
ks
sifatida belgilaymiz;
-bitta kanal simvoli uzatilishi kerak bo‘lgan bitta bit yoki
undan ortiq bitlar sonini “tashiydi”;
- agar
M = 2 bo‘lsa, u holda uzatish tizimi ikkilik tizim deyiladi;
- agar
M > 2bo‘lsa, u holda uzatish tizimi
M-lik tizim deyiladi.
Shunday qilib, raqamli tizimlar orqali xabarlar ketma-ketliklarini
uzatish ularni kanal simvollari ketma-ketliklariga o‘zgartiriladigan
bitlar ketma-ketliklariga o‘zgartirish yo‘li bilan amalga oshiriladi.
Turli TUTlardagi ishlatiladigan
M kanal simvollari soni va
ularning shakli turli xil, lekin ular qabul qilish joyida ma’lum bo‘ladi.
Shuning uchun qabullagichning, aniqrog‘i demodulyatorning asosiy
funksiyasi
T
ks
davomiylikdagi navbatdagi vaqt intervalida uzatkich
orqali qaysi simvollar (signallar) uzatilishi mumkinligini baholashdan
iborat.
Simvollarni (signallarni) baholash muammosi shuning uchun
kelib
chiqadiki,
uzatish
tizimi
uzatkich
kanal
simvollarini
nurlantiradigan, qabullagich esa ularni minimal bo‘lishi mumkin
energiyali to‘g‘ri qabul qiladigan loyihalashtirilishi kerak. Uzatish
tizimida kanal simvollarining energiyasi eng kam bo‘ladigan
chegaraviy joy qabullagichning kirishi hisoblanadi. Qabul qilinadigan
simvolning
E
s
