IBM tipli fərdi kompüterlər. Ana modul. Portlar

21 
(Mother Board, Main Board) elekrton-çap lövhəsinin bazasında qurulur (ədəbiyyatda 
ana-kard terminindən də istifadə olunur). Kompüterin bütün qurğuları bu modulun 
üzərində çəkilmiş sistem magistralı (elektrik siqnallarını ötürmək üçün mis kanallar) 
vasitəsilə bir-biri ilə informasiya mübadiləsinə qoşulur. Bunun üçün magistral üzərində 
müxtəlif tip portlar yerləşdirilir. Əsas 2 cür portlardan istifadə olunur: socket ( ayaq-
deşik keçidli) və slot (müstəvi-yarıq keçidli).
Ana modullar bir-birindən aşağıdakı əsas 2 parametrinə görə fərqləndirilir:
1) Birdəfəlik (bir maşın taktında) ötürülə bilən veriləndəki ikilik kodun 
mərtəbələrinin (bitlərin) sayı ( “0” və “1”-lərin sayı) – 8, 16, 32, 64 və s.
2) Magistralda informasiyanın ötürülmə sürəti (bit/san) – nə qədər çox olarsa, o 
qədər yaxşı sayılır.
Ana modul üzərindəki əsas portlar aşağıdakılardır: 
1-Prosessor portu;
2 - Sistem m
əntiqini realizə edən mikrosxemlər (chipset);
3 - 
əməli yaddaş mikrosxemlərinin yerləşdirilməsi üçün slotlar;
4-
AGP şin interfeysi;
downloaded from KitabYurdu.org

22 
5-
PCI şin interfeysi;
6-S
ərt, CD və DVD tipli İnformasiya daşıyıcılarının ana kart ilə birləşdirilməsi üçün istifadə olunan interfeyslər:
7-Daxiletm
ə və xaricetmə portlarının yerləşdiyi blok;
8-Qida m
ənbəyinin birləşdirilməsi üçün istifadə olunan konnektor;
9-
Disk daşıyıcılarının birləşdirilməsi üçün istifadə olunan interfeys. 
Ana modulda mərkəzi prosessor ilə bərabər iki ədəd körpüdən istifadə olunur. 
Chipset mikrosxem topluğu (ing. chipset)— bir neçə mikrosxemdən ibarət olub mərkəzi 
prosessoru operativ yaddaş qurğusu və periferik qurğulann kontrollefləri ilə 
bağlanmasını təmin edir. Müasir sistem məntiqini təmin edən chipset, əsasən, «şimal» 
və «cənub» körpülərindən ibarətdir. 

Download 3.92 Mb.