DAVLAT ATTESTASIYASINI TASHKIL QILUVCHI




Download 341,92 Kb.
Pdf ko'rish
bet2/13
Sana22.05.2024
Hajmi341,92 Kb.
#250495
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   13
DAVLAT ATTESTASIYASINI TASHKIL QILUVCHI
FANLAR MAZMUNI
“Algebra va sonlar nazariyasi” va “Geometriya” fanlarining mazmuni
Mantiq amallari: diz’yunksiya, kon’yunksiya, inkor, implikatsiya, ekvivalensiya; aynan 
rost, aynan yolg’on, bajariluvchi, teng kuchli formulalar; 
1,2,3 o ’rinli predikatlar, 
predikatlarning qiymatlar va rostlik sohalari, kvantorlar yordamida predikatlardan mulohazalar 
hosil qilish.
To’plamlar birlashmasi, kesishmasi, ayirmasi, simmetrik ayirmasi; Dekart ko ’paytma, 
refleksiv, simmetrik, tranzitiv munosabatlar; funksiyalar kompozitsiyasi; ekvivalentlik, tartib 
munosabatlari.
Binar algebraik amallarning xossalari, neytral, simmetrik elementlar, kongruensiya; 
algebra, 
algebralar 
gomomorfizmi, 
algebraosti, 
faktor-algebra; 
gruppa, 
gruppalar 
gomomorfizmi; halqa, halqalar gomomorfizmi; butunlik sohasi, jism, maydon, maydonlar 
gomomorfizmi.
Matematik induksiya prinsipi; butun sonlar halqasi; ratsional sonlar maydoni; haqiqiy 
sonlar maydoni; kompleks sonlar maydoni; kompleks son moduli, k o ’shmasi; kompleks sonni 
trigonometrik shaklga keltirish; Muavr formulalari; kompleks sondan ildiz chiqarish; algebraik 
sistemalar gomomorfizmi.
Vektorlar chekli sistemalarini chiziqli bog’liq, chiziqli erkliligi; vektorlarning chekli 
sistemalarining ekvivalentligi; vektorlar chekli sistemasining bazisi va rangi;
Chiziqli tenglamalar sistemasining chiziqli kombinatsiyasi, natijasi, teng kuchli 
sistemalar; Kroneker-Kapelli teoremasi yordamida chiziqli tenglamalar sistemasini tahlil 
qilish; bir jinsli chiziqli tenglamalar sistemasi yechimlarining fundamental sistemasi; 
nom a’lumlarni ketma-ket yo ’qotish.
Matritsalarni qo’shish, skalyarni matritsaga k o ’paytirish, matritsalarni ko ’paytirish, 
transponirlash; teskari matritsani topish; n ta nom a’lumli n ta chiziqli tenglamalar sistemasini 
matritsali tenglamaga keltirish va yechish.
O ’rniga qo’yishlar gruppasi; juft-toqligi, ishorasi; determinantni hisoblash; minorlar va 
algebraik to ’ldiruvchilar yordamida teskari matritsani, matritsa rangini topish; Kramer 
formulalari yordamida chiziqli tenglamalar sistemasini yechish.
Vektorlar to ’plamining chiziqli qobig’i; fazoostilar va ularning kesishmasi, yig’indisi, 
to ’g ’ri yig’indisi; vektor fazo bazisi va o ’lchovi; vektor fazolar izomorfizmi; skalyar 
ko ’paytmali vektor fazolar; vektorlarning ortogonal sistemasi; fazoostining ortogonal 
to ’ldiruvchisi; vektor normasi, Yevklid fazosining ortonormal bazisi; Yevklid fazolar 
izomorfizmi.
Chiziqli akslantirish va chiziqli operatorlar; chiziqli akslantirishlar ustida amallar; 
chiziqli operator yadrosi va aksi (obrazi); chiziqli operator matritsasi; x va 
ф(
x ) vektorlar 
ustun koordinatalari orasidagi bog’lanish; vektorning turli bazislarga nisbatan ustun 
koordinatalari orasidagi bog’lanish; teskarilanuvchi chiziqli operatorlar; chiziqli operatorlar va 
matritsalar chiziqli algebralari orasida izomorfizm; chiziqli operatorning xos vektorlari va xos 
qiymatlari.
Chiziqli tengsizliklar sistemasini yechish usullari; teng kuchli tengsizliklar sistemasi; 
qavariq konus; chiziqli tengsizliklar sistemasining natijasi.
Butun sonning tub k o ’paytuvchilarga yoyilmasi; qoldiqli bo ’lish; natural son natural 
b o ’luvchilarining soni va yig’indisi; Yevklid algoritmi; eng katta umumiy bo ’luvchi va eng 
kichik umumiy b o ’linuvchini 2 usul bilan topish; chekli zanjir kasrlar, munosib kasrlar.
Chegirmalarning to ’la va keltirilgan sistemalari; berilgan sonning Eyler funksiyasi; 
birinchi darajali taqqoslamalarni yechish usullari; tub modul bo ’yicha yuqori darajali
2


taqqoslamalar va ularni soddalashtirish; berilgan sonning ko ’rsatkichini topish; tub modul 
bo ’yicha boshlang’ich ildizlar; tub modul b o ’yicha indekslar, ularning tatbiqlari; ikki hadli 
taqqoslamalarni yechish.
K o’phad darajasini aniqlash; k o ’phadlar ustida amallar; ko ’phadni 
x-c
ikkihadga bo ’lish; 
k o ’phadni qoldiqli bo ’lish; Gorner sxemasi; k o ’phadni keltirilmaydigan k o ’phadlar 
k o ’paytmasiga yoyish; karrali ildizlarni aniqlash; ko ’phadlar eng katta umumiy b o ’luvchi va 
eng kichik umumiy b o ’linuvchisini topish; Yevklid algoritmi; ko ’phadni 
x-c
ikkihad darajalari 
b o ’yicha yoyish.
Viyet formulasi yordamida tenglamalarni yechish; haqiqiy sonlar maydoni ustida 
keltirilmaydigan ko ’phadlar; uchinchi darajali tenglamalarni yechish; haqiqiy koeffitsientli 
k o ’phad mavhum ildizining qo’shmaligi; Shturm ko ’phadlar sistemasi.
K o’phadning butun va ratsional ildizlarini topish; Eyzenshteynning keltirilmaslik 
kriteriyasi; maydonning oddiy kengaytmasini qurish; algebraik elementning minimal 
k o ’phadini aniqlash; maydonning oddiy algebraik kengaytmasini qurish; maydonning chekli 
va murakkab kengaytmalari; uchinchi darajali tenglamalarning kvadrat radikallarda yechilishi.
Halqaning karali kengaytmasini qurish. 
K o’phadlar halqalarining izomorfizmi. 
K o’phadning normal ifodasi. K o’phad darajasi va uning xossalari. K o’p o ’zgaruvchili 
k o ’phadlarni keltirilmaydigan ko ’phadlar ko ’paytmasiga yoyish.
Berilgan ko ’p o ’zgaruvchili ko ’phadni simmetrik ko ’phadga aylantirish.
Simmetrik k o ’phadni elementar simmetrik ko ’phadlar yordamida ifodalash.
Ikki ko ’phad rezultanti. K o’phad rezultanti. Yuqori darajali tenglamalar sistemasini 
rezultant yordamida yechish.
Mulohazalar ustida mantiq amallari. Formula turini aniqlash. Formulaning rostlik 
qiymati. Formulalarning teng kuchliligini isbotlash. Ikki qiymatli funksiyalarni mulohazalar 
algebrasining formulalari orqali ifodalash. Normal forma, mukammal diz’yunktiv normal 
forma (MDNF) va mukammal kon’yunktiv normal forma (MKNF)ni hosil qilish. Ikkilik 
prinsipi va ikkilik qonuni yordamida qo’shma formulalarni hosil qilish. Funksiyalarning to ’liq 
sistemasi.
Aksiomalar va keltirib 
chiqarish qoidalari yordamida formulalarning keltirib 
chiqariluvchiligini isbotlash. Gipotezalardan keltirib chiqarish. Deduksiya teoremasini 
qo’llash. Formulalarda teng kuchli almashtirishlar bajarish. Teng kuchli formulalarni isbotlash. 
Formulani normal formaga keltirish.
Predikatning rostlik sohasi. Matematik tasdiqlarni predikatlar algebrasining tilida 
ifodalash. Predikatli formulalarning teng kuchliligini isbotlash. Keltirilgan formani hosil qilish. 
Predikatlar algebrasining formulasini umumqiymatli, bajariluvchiligini aniqlash.
Aksiomalardan keltirib chiqarish qoidalari. Predikatlar hisobi uchun hosilaviy keltirib 
chiqarish qoidalari. B a’zi tavtologiyalarning isboti. Algoritmga misollar. Algoritmning 
xossalarini tekshirish. Qismiy rekursiv funksiyalar. Qismiy rekursiv funksiyalarni Tyuring 
mashinalarida hisoblash. Umumrekursiv funksiyalar.
Algebra, algebraik sistema kengaytmasini qurish. Berilgan algebra, algebraik sistemalar 
orasida gomomorfizm va izomorfizm o ’rnatish. Natural sonlar aksiomatik nazariyasi 
aksiomalari yordamida natural sonlarni qo’shish va ko ’paytirishning xossalarini isbotlash. 
Butun sonlar, ratsional sonlar, haqiqiy, kompleks sonlar xossalarini isbotlash. Chekli rangli 
chiziqli algebralarga doir misollar tuzish. Kvaternionlar to ’plamining chiziqli algebra tashkil 
etishini isbotlash.
Vektorlar va ular ustidagi amallar, vektorlarning chiziqli boqliqligi. 
Tekislikdagi
koordinata metodi. Tekislikdagi to ’g ’ri chiziq.
To’g ’ri chiziqning turli berilish usullari. Tekislikning almashtirishlari. Tekislikdagi 
xarakatlar. O ’xshash almashtirishlar. Gomotetiya. Tekislikdagi affin almashtirishlar. Ikkinchi 
tartibli chiziqlar. Ellips, giperbola, parabolani kanonik tenglamasi yordamida taqlil qilish.
3


Fazodagi koordinatalar metodi. Fazoda tekislik va to ’g ’ri chiziqlaming berilish usullari. 
Ikkinchi tartibli sirtlarni kanonik tenglamalari bo ’yicha o ’rganish. Ikkinchi tartibli silindrik va 
konus sirtlar, aylanma sirtlarda kesimlar yasash.
Ellipsoid, giperboloidlar, paraboloidlar. Ikkinchi tartibli sirtlarning to ’g ’ri chiziqli 
yasovchilari. Sirkul va chizg’ich yordamida yasash postulatlari. Yasashga doir masalalarni 
yechishdagi bosqichlar. Tekislikdagi geometrik yasashlarni turli metodlari.
n-o’lchovli vektor fazo. n-o’lchovli affin fazo. n-o’lchovli affin fazolarning izomorfligi. 
k-o’lchovli tekisliklar va ularning o ’zaro vaziyati. Affin almashtirishlar. Affin almashtirishlar 
gruppasi va uning qism gruppalari. n-o’lchovli Yevklid fazosi. En fazoda o ’xshash 
almashtirishlar va uning gruppasi. En fazoda o ’xshash almashtirishlar va uning gruppasi. En 
fazoda harakatlar. Chiziqli va kvadratik formalar. Kvadratik formani kanonik ko ’rinishga 
keltirish. Normal k o ’rinishdagi kvadratik forma. Musbat aniqlangan kvadratik forma. Affin 
fazosidagi kvadrikalar. Kvadrika tenglamasini kanonik ko ’rinishga keltirish. Kvadrikaning 
markazi va tasnifi. Uch o ’lchovli Yevklid fazosidagi kvadrikalar tasnifini.
Sirkul va chizg'ich yordamida yasashga doir eng sodda masalalar. Yasashga doir 
masalalarni echish bosqichlari. Tekislikdagi geometrik yasashlarning turli metodlari. Yasashga 
doir masalalrni yechishdagi algebraik metod. Yasashga doir masalalarni sirkul va chizg'ich 
yordamida yechish kriteriysi. Sirkul va chizg'ich yordamida yechilmaydigan klassik masalalar.
Markaziy, parallel proeksiyalash va ularning xossalari. Parallel proeksiyalash usuli bilan 
yassi figuralarning tasvirini yasash. Aksonometriya. Polke-Shvarts teoremasi. Fazoviy 
figuralarning tasvirini yasash. Pozitsion va metrik masalalar. T o l a va t o l a bo'lm agan tasvirlar 
va ularni stereometriyani o'rganishga tatbiqlari. Qavariq ko'pyoqlarning kesimlarini yasashga 
doir masalalar. Proektiv fazo. Proektiv geometriyaning asosiy faktlari. Proektiv tekislik. 
Proektiv fazo aksiomalari. Proektiv fazo modellari. Proektiv koordinatalar. Ikkilik prinsipi. 
Dezarg teoremasi. Bir to 'g 'ri chiziqda yotuvchi to'rtta nuqtaning murakkab nisbati. Proektiv 
almashtirishlar va ularning gruppasi. Proektiv geometriya predmeti. Nuqtalarning garmonik 
to'rtligi. To'liq to 'rt uchlikning garmonik xossalari. Qutb va qutb to 'g 'ri chizig'i. Proektiv 
tekislikdagi ikkinchi tartibli chiziqlar va ularning klassifikatsiyasi. Shteyner, Paskal va 
Brianshon teoremalari va ularni maktab geometriya kursidagi masalalarni echishga tadbig'i. 
Geometriya asoslari. Geometriya asoslarining tarixiy sharhi. Evklidga qadar bo'lgan 
geometriya. Evklidning “negizlar” asari. Evklidning v pastuloti va uni isbotlashga urinishlar. 
N. I. Lobachevskiy va uning geometriyasi. Gilbert aksiomalar sistemasi sharhi. Gilbert 
aksiomalaridan kelib chiqadigan b a’zi natijalar. Tekislikdagi Lobachevskiy aksiomalar 
sistemasi va undan kelib chiqadigan natijalar. Parallel to 'g 'ri chiziqlar va ularning xossalari. 
Uchburchak, to'rtburchak. Uzoqlashuvchi to 'g 'ri chiziqlar va ularning xossalari. Parallellik 
burchagi. Lobechevskiy funksiyasi. Aylana, ekvidistanta va orisikl. Aksiomalar sistemasini 
izohlash haqida (interpretatsiyalash). Gilbert aksiomalar sistemasiga beriladigan analitik 
interpretatsiya. Uch o'lchovli Evklid fazosining Veyl aksiomalar 
sistemasi. Aksiomalar 
sistemasining zidsizligi, erkinligi va to'liqligi. Kesma uzunligi. Mavjudlik va yagonalik 
teoremasi. Tengdosh va teng tuzilgan ko'pburchaklar haqida. Ko'pyoqning hajmi haqida. 
Lobachevskiy tekisligining turli modellari. Parallellik aksiomasining Evklid geometriyasidagi 
qolgan aksiomalarga bog'liq emasligi. Sferik geometriya va Rimanning elliptik geometriyalari 
haqida tushuncha. Riman geometriyasining aksiomalar sistemasi. Topologik fazo va uni 
kiritish usullari. Ochiq va yopiq to'plamlar. Ichki, chegaraviy va urinish nuqtalari. 
To'plamning yopig’i. Ajrimlilik aksiomalari. Topologiya bazasi. Bog’lanishli va chiziqli 
bog’lanishli to'plamlar. Kompakt to'plamlar. Uzluksiz akslantirishlar va gomeomorfizm. 
Skalyar argumentli vektor funksiyalar. Egri chiziqning berilish usullari. Regulyar chiziqlar. 
Urinma va normal tekislik. Egri chiziq uzunligi. Egri chiziqning egriligi va buralishi. Frene 
formulalari. Ikki skalyar argumentli vektor funksiyalar. Silliq sirt haqida tushuncha. Sirtning 
birinchi kvadratik formasi. Sirt ustidagi chiziqning uzunligi. Sirt ustidagi chiziqlar orasidagi 
burchak. Sirt ustidagi sohaning yuzasi. Sirt ustidagi chiziqning egriligi. Sirtning ikkinchi
4


kvadratik formasi. Bosh egriliklar. Sirtning to 'la va o'rtacha egriligi. 
Sirtning ichki 
geometriyasi.

Download 341,92 Kb.
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   13




Download 341,92 Kb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



DAVLAT ATTESTASIYASINI TASHKIL QILUVCHI

Download 341,92 Kb.
Pdf ko'rish