Muslim Vosidiy turk tilini mustaqil o’rganamiz

Download 0.95 Mb. Pdf ko'rish
bet	6/61
Sana	06.12.2023
Hajmi	0.95 Mb.
	#112588

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 61

Bog'liq
Turk tilini o‘rganamiz fayl 11-02-2015 kitob turkcha urganamiz
mehnat muhofazasi, AKADEMIK, dastur5, Kanal va signallar tasnifi Kanal va signal haqida tushincha Axbo, титульный лист Ироды, Telegram@pdfimage bot (20), Telegram@pdfimage bot (15), 6-7 javobsiz, 1701501428, 1-mavzu (2), Konspekt, omonova, 123, 321

Shaxs + buyruq fe’l +qo’shimcha
Ben yap ı yorum. (Yap

ŞİMDİKİ ZAMAN FİİLİ – HOZİRGİ ZAMON FE’Lİ
Avvalgi darsda hozirgi zamon fe’li bilan qisqacha tanishgan edik. Ushbu darsda bu
haqda batafsil o’rganamiz. Ma’lumki o’zbek tilida hozirgi zamonda gap tuzish uchun
Shaxs + buyruq fe’l +qo’shimcha kabi tartibda tuziladi.
Masalan: Men borayapman (Men + bor+ayapman). Xuddi shu kabi, turk tilida ham
ana shu ketma-ketlikda qo’yiladi. Masalan: Ben çalışıyorum (Ben + çalış+ıyorum)
Ammo fe’l oxiridagi harfga ko’ra ba’zan qo’shimchalar harfi o’zgaradi.

Ben __fe’l_- iyorum
Sen __fe’l_- iyorsun
O ___fe’l__- iyor
Biz __fe’l_- iyoruz
Siz __fe’l__- iyorsunuz
Onlar _fe’l_- iyorlar
Masalan:
Ben yapıyorum – Men bajaryapman
Sen ev’de yasıyorsun – Sen uyda yashayapsan
O kitap okuyor – U kitob o’qiyapti
Biz çalışıyoruz – Biz ishlayapmiz
Siz nerede çalışıyorsunuz – Siz qayerda ishlayapsiz
Onlar burada ne yapıyorlar - Ular bu yerda nima qilyaptilar
Fe’l(ish-harakat) dagi oxirgi unli (oxirgi yoki oxirgidan avval kelgan unli) harflarga
ko’ra qo’shimchaning ilk harfi o’zgaradi
Masalan:

Yapmak – qilmoq. yap – qil => Ben yap ı yorum.
(Yap - so’zida oxirgi unli a bo’lgani uchun -ıyor qo’shiladi)
Gelmek – Kelmoq. gel – kel => Ben gel i yorum
(Gel - so’zida oxirgi unli e bo’lgani uchun -iyor qo’shiladi)
Okumak – o’qimoq. Oku – o’qi => Ben oku u yorum
(Oku – so’zida oxirgi harf u bo’lgani uchun –uyor qo’shiladi. Ammo ikkita unli ketma
ket kelishi lozim bo’lsa ulardan biri o’qilmaydi)
Qo’shimchalar
e, i = iyor (iyorum, iyorsun .... )
a, ı = ıyor (ıyorum, ıyorsun .... )
o, u = uyor (uyorum, uyorsun .... )
ö, ü = üyor (üyorum, üyorsun .... )
Masalan
bekle-mek => bekliyor
anla-mak => anlıyor
otur-mak => oturuyor
söyle-mek => söylüyor

Download 0.95 Mb.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 61

Download 0.95 Mb.

Pdf ko'rish