|
Integral sxemalargacha rivojlanish bosqichlari
|
| bet | 6/12 | | Sana | 19.01.2024 | | Hajmi | 0,69 Mb. | | #140811 |
Bog'liq Mustaqil ish fan Elektronika va sxemalar 3-ma\'ruza, Ozodbek so\'z muqova, Xorijiy investitsiyalar fanining predmeti mazmun mohiyatIntegral sxemalargacha rivojlanish bosqichlari
Integral mikroelektronika rivojining fizik chegaralari mavjudligi sababli, hozirgi kunda an’anaviy mikroelektronika bilan bir qatorda elektronikaning yangi yo‘nalishi - nanoelektronika jadal rivojlanmoqda.
Nanoelektronika o‘lchamlari 0,l dan 100 nmgacha bo‘lgan yarimo‘tkazgich tuzilmalar elektronikasi bo‘lib, mikroelektronikaning rnikrominiatyurlash yo‘lidagi mantiqiy davomi hisoblanadi. U qattiq jism fizikasi, kvant elektronikasi, fizikaviy-kimyo va yarimo‘tkazgichlar elektronikasining so‘nggi yutuqlari negizidagi qattiq jismli texnologiyaning bir qismini tashkil etadi.
So‘nggi yillarda nanoelektronikada muhim amaliy natijalarga erishildi, ya’ni zamonaviy telekommunikatsiya va axborot tizimlaming negiz elementlarini tashkil etuvchi: geterotuzilmalar asosida yuqori samaradorlikka ega lazerlar va nurlanuvchi diodlar yaratildi; fotoqabulqilgichlar, o‘ta yuqori chastotali tranzistorlar, bir elektronli tranzistorlar, turli xil sensorlar hamda boshqalar yaratildi.
Shvetsiya Qirolligi fanlar akademiyasi ilmiy ishlarida tezkor tranzistorlar, lazerlar, integral mikrosxemalar (chiplar) va boshqalami ishlab chiqish bilan zamonaviy axborot kommunikatsiya texnologiyalariga asos solgan olimlar: J.I. Alferov, G. Kremer, Dj.S. Kilbini Nobel mukofoti bilan taqdirlandi.
Integral mikroelektronika va nanoelektronika bilan bir vaqtda funksional elektronika rivojlanmoqda. Elektronikaning bu yo‘nalishi an’anaviy elementlar (tranzistorlar, diodlar, rezistorlar va kondensatorlar) dan voz kechish va qattiq jismdagi turli fizik hodisa (optik, magnit, akustik va h.k.lardan foydalanish bilan bog‘liq. Funkisonal elektronika asboblariga akustoelektron, magnitoelektron, kriogen asboblar va boshqalar kiradi.
Rivojlanish istiqbollari
Axborot-kommunikatsiya texnologiyalari ta’lim tizimini ham tubdan
o’zgartiradi: bu sohada umr bo’yi malaka oshirish tamoilini faol qo’llash
imkoniyati tug’iladi. Turli axborot ma’lumotlar bazalaridan foydalanish
darajasining ortishi, masofaviy ta’lim metodlarining joriy etilishi turli aholi
qatlamlari uchun sifatli ta’lim olish imkoniyatlarini tenglashtiradi va bu bilan
umumiy savodxonlik darajasini oshiradi. Virtual universitetlar g’oyasini hayotga
tatbiq etish imkoniyatlari haqiqatga aylanib boradi: bunda xatto markazdan ancha
uzoq qishloq joylarida istiqomat qiluvchi har bir shaxs masofaviy ta’lim rejimida
bilimlar tizimiga ega bo’lishi mumkin. Dunyo miqyosida esa taraqqiy etgan
AKTlar ilmiy-texnik yutuqlarni ayirboshlash, muayyan bilimlarni iste’dodli
o’qituvchilar yoki tajribali mutaxassislardan cheklanmagan miqdordagi o’quvchilarga etkazish jarayonini keng yo’lga qo’yish imkonini beradi. Natijada
o’quv materiallari va jahon kutubxonalariga cheklanmagan kirish imkoniyati
tufayli o’quv kursining tannarxi keskin ravishda qisqaradi, har bir kishi kontekstli
qidiruv va tahlil protseduralari orqali real vaqt rejimida juda katta bilimlar
qatlamlaridan foydalanish imkoniyatiga ega bo’ladi.
AKTlar kichik biznes va shaxsiy tadbirkorlikka ham mehnat unumdorligini,
huquqiy savodxonlikni oshirish uchun noyob imkoniyat yaratadi. Biznes bilan yoki
iste’mol mollarini sotib olish bilan shug’ullanayotgan fuqarolarning AKT orqali
bozor narxlari va tovarlarning sifatlari to’g’risidagi axbrotga keng kirib borish
imkoniyatlariga ega ekanliklari ularga ratsional tijoriy qarorlar qabul qilish va
samarali iste’molchilik tanlovini amalga oshirishga yordam beradi. Biznes bilash
shug’ullanuvchilar uchun yangi kompyuter modellarining maxsus yaratilishi va
rivojlantirilishi Internet vositasida olib boriladigan savdoning misli ko’rilmagan
ekspansiyasiga sabab bo’lmoqda. An’anaviy chegaralarni buzib o’tgan misli
ko’rilmagan darajada ko’p biznes turlarining rivojlanishi tufayli pul va xizmatlarni
tez va arzon taklif etish imkoni tug’ildi.
|
| |
