-mavzu: Elektr uskunalar ekspluatatsiyasining umumiy muammolari

Download 5,43 Mb. Pdf ko'rish
bet	33/75
Sana	06.02.2024
Hajmi	5,43 Mb.
	#152291

1 ... 29 30 31 32 33 34 35 36 ... 75

Bog'liq
Elektr uskunalarini tamirlash

1-mavzu: Elektr uskunalar ekspluatatsiyasining umumiy muammolari.
Reja:
1) Umumiy tushunchalar.
2) Fanning maqsadi va vazifalari.
3) Elektr uskunalariga texnik xizmat ko‘rsatish.
Qishloq va suv xo‘jaligi korxonalarida turli xil elektrlashtirilgan uskunalar
ishlatiladi. Elektr uskunalariga texnik xizmat ko‘rsatish bazasi ham tobora
takomillashib kengayib bormoqda. Elektr uskunalar texnik ekspluatatsiyasining
samaradorligi elektr texnik xizmat ko‘rsatish tannarxi yangi uskuna narxidan bir
necha barobar pastligidadir. Elektr energiyasidan foydalanish mahsulot tan narxiga
ta’sir ko‘rsatadi va ortiqcha energeiya isrofgarchiliklarni kamaytiradi.
Qishloq va suv xo‘jaligida elektr uskunalar ekspluatatsiyasida uning quyidagi
o‘ziga xos tomonlari hisobga olinishi kerak: texnikadan foydalanishning
mavsumiyligi (sutka yil davomida); elektr iste’molchilarning tarqoqligi va bir
biridan uzoq masofada joylashganligi; elektr tarmoqlarning Yuklanishi past darajada
ekanligi; ekspluatatsiya sharoitining xilma xilligi, turli atrof muhit sharoitlari; texnik
xizmat ko‘rsatish sifatining pastligi, xizmatchilarning malakasi etarli emasligi,
transport tanqisligi va boshqalar.
«Elektr uskunalar ekspluatatsiyasi va ta’mirlash» fanining maqsadi bo‘lajak
bakalavr-energetiklarga,
injenerlarga
turli elektr
uskunalardan
samarali
foydalanishni, ularning texnik ekspluatatsiyasini tashkil qilishni, qishloq va suv
xo‘jaligi energetikasi masalalarini echishni o‘rgatishdir.
Elektr uskunalar ekspluatatsiyasiga elektr uskunalarni tayyor holga
keltirishdan tortib, uni foydalanish joyiga olib kelish, o‘rnatish, sozlash, ishlatish,
texnik xizmat ko‘rsatish, ta’mirlash, saqlash jarayonlari kiradi. Ekspluatatsiya-bu
elektr uskunalarining barcha texnik imkoniyatlaridan to‘la foydalanishdir. U ishlab
chiqarish hamda texnik ekspuatatsiya ko‘rinishida bo‘ladi. Ishlab chiqarish
ekspluatatsiyasi-bu elektr uskunasidan foydalanib, ma’lum ish bajarishdir. Texnik
ekspluatatsiyasiga elektr uskunalaridan foydalanishda uning barcha ko‘rsatkichlarini
ishchi holatida ushlab turish kiradi. Ishlab chiqarish tizimida texnik ekspluatatsiya
mehnat resursi tarkibida ishtirok etadi (1.1-rasm).
Ekspluatatsiyaning maqsadi elektr uskunalar va mashinalardan Yuqori unum
bilan maqsadga muvofiq foydalanib, elektrotexnologik obyektlar samarali ishlashini
ta’minlashdir. Elektr uskunasining ishga yaroqliligi, yaxshi ishlashi uning
ekspluatatsiya xizmat darajasi bilan aniqlanadi.
«Elektr uskunasi ekspluatatsiyasi va ta’mirlash» fanini o‘rganish uslublari har
tomonlama, aniq echimlarga ega bo‘lgan, qishloq va suv xo‘jaligining o‘ziga xos
tomonlarini hisobga olgan bo‘lishi kerak. Bunda masalaning murakkabligiga ko‘ra
turli uslublar qo‘llaniladi.
Tajriba-asosiy ko‘rsatkichlarni o‘zgarish qonuniyatlari, boshqa ko‘rsatkichlar
bilan bog‘likligini aniqlashda muhimdir.

102
O‘xshatish
(Analogiya)-
o‘rganilayotgan
obyektning
o‘xshashliklarini
topish
orqali
obyekt haqida ma’lumot olish va
xulosa chiqarilishidir.
Solishtirish-obyekt yoki
xodisalarni
uning elementlarini
solishtirish yo‘li bilan o‘rganish.
Bir necha variantlar solishtirilib,
eng samarali va optimali olinadi.
1.1-rasm. Ishlab
chiqarish
tizimining obyekt har tomonlama
o‘rganilib, uning barcha ko‘rsatkichlari va bog‘liklari aniqlanadi. Natijada
ekspluatasiya qonuniyatlari ochiladi IChT-ishlab chiqarish tizimi;MR1-mehnat
resurslari; MR2-material resurslari;ER-energetik resurslari.
.
Sistemali yondoshish-bu murakkab obyekt va hodisalarni o‘rganishda uning
elementlarini
alohida-alohida
ajratish,
elementlarning
bog‘liqliklarini,
qonuniyatlarini aniqlash va yuqori samarali natijalar olishdir (1.2-rasm). Manbaa-
energiya iste’molchi-texnologik obyekt-xizmat ko‘rsatish tizimida yuqori sifatli
mahsulot olishda elektrotexnik xizmatning roli katta bo‘ladi.
Sistemali yondoshishda echimni topish algoritmi tuziladi. Bu algoritm
quyidagi bosqichlarni o‘z ichiga oladi.
1- bosqich. Fanni o‘rganishdan maqsad va vazifalarini shakllantirish.
2- bosqich. O‘rganish obyektlarini ajratish, uni chegaralarini belgilash,
obyektni o‘rganish masalalarini asoslash.
3- bosqich. O‘rganish masalasini, uning omillarini aniqlash, birlamchi va
natijaviy ma’lumotlarni belgilash, obyekt modelini tuzish.
4- bosqich. Maqsadga erishish uslublarini topish, shu uslublar bilan
echimlarni topish.
5- bosqich. Yakuniy natijalarni va echimlarni birlamchi ma’lumotlar asosida
topish va xulosalar qilish.
Elektr uskunalar ekspluatatsiyasining asosiy vazifasi texnologik mashinalarni
samarali ishlashini ta’minlovchi elektr uskunalarni yuqori ishonchli ishlashini
tashkil qilishdan iboratdir. Bu erda quyidagilarni ajratib ko‘rsatish mumkin:
- Elektr uskunalarni zarur ishonchliligini ta’minlash; - Elektr uskunalaridan
samarali foydalanishni ta’minlash; - Ekspluatatsiya xarajatlarini kamaytirish.

103
1.2-rasm. M-E-T-X tizimining umumiylashtirilgan sxemasi:
M-manbaa; E-elektr iste’molchi; T-texnologik obyekt; X-ekspluatatsiya xizmati;
EU-elektr o‘zgartkich; EI-elektr iste’molchi; ET-elektr energiyasini uzatish
tarmog‘i.
Fanning maqsadi va vazifalari qator texnik, texnologik sotsialiqtisodiy
masalalarni qo‘yadi. Bu masalalar davlat, viloyat, tuman, obyektlar darajasida
echilishi mumkin; jumladan mutaxasislarni malakasini oshirish, optimal guruh
strukturalarini joriy qilish, ish sifatini oshirish, ta’mir tuzatish bazalarini tashkil
etish, tuzatish-ta’mirlash bazalarini, ta’minlovchi-xizmat ko‘rsatuvchi bazalarin
optimal tashkil etish, ularni kompleks boshqarish sistemalarini ishlab chiqish,
elektrotexnik xizmat ishini me’yoriy xujjatlarini ishlab chiqish. Elektr uskunalar
ekspluatatsiyasini tashkil etish masalalari ilmiy asoslangan holda echilishi zarur.

Download 5,43 Mb.

1 ... 29 30 31 32 33 34 35 36 ... 75

Download 5,43 Mb.

Pdf ko'rish