18
sxema bo‘yicha
payvandlashdan tashqari, boshqa turdagi
ishlov berishni ham amalga oshirish mumkin. Masalan,
kesish, kavsharlash, termik ishlov berish. Bunda metall
va qotishmalar bilan birga metallmaslarga, keramika va
shishalarga ham ishlov berish mumkin.
Plazma oqimini to‘g‘ri ta’sir
ettirib payvandlash
usuli (12-
a rasm) quyidagicha ishlaydi: plazmatronga
plazma hosil qiluvchi gaz oqimi 3 yuboriladi. Volframli
elektrod
2 va soplo
4 orasidagi yordamchi yoy yoqiladi
(o‘zgaruvchan tokli yuqori chastotali generator yor-
damida). Yordamchi yoyning tokini qarshilik
7 yordamida
rostlash mumkin.
Asosiy ishchi yoyi elektrod 2 va mah-
sulot
6 orasida hosil qilinadi. Yoyning siqilgan ustuni
soploda gaz oqimini haydash orqali hosil qilinadi. Plazma
hosil qiluvchi gaz sifatida argon, geliy, azon, vodorod va
bu gazlar aralashmasi qo‘llaniladi. Mahsulotni oddiy sharoit-
da va suvda qirqish uchun havo va suv bug‘i qo‘llaniladi.
Hozirgi vaqtda yangi texnologiyalar
ishlab chiqaril-
moqda. Shulardan biri mikroplazmali payvandlash texno-
logiyasidir. Uning sxemasi 13- rasmda keltirilgan. Volframli
uchi o‘tkir elektrod
1 (0,8—2 mm diametrda) uning
diametriga mos keluvchi, suv bilan sovitiladigan soplo
2 ichiga o‘rnatilgan. Elektrod
soploga chiqish diametri
masofasida aniq qilib o‘rnatiladi. Elektrod va soplo ora-
sidan plazma hosil qiluvchi gaz yuboriladi. Yordamchi
manba
6 yordamida soplo va elektrod orasida doim yonib
turuvchi kichik amperli yoy hosil qilinadi. Plazma hosil
qiluvchi gazni haydash orqali soplo teshigida plazma
oqimi chiqariladi.
Mahsulot 4 ga 1—2 mm masofada
gorelkani olib kelinib, asosiy tok manbayi
5 yordamida
ishchi yoyi hosil qilinadi.
Erigan va qizdirilgan metallni himoyalash, ya’ni
plazma ustuni ustuvorligini orttirish
uchun kichik diametrli
tirqish bo‘yicha suv bilan sovitiluvchi soplo va keramik
mushtuk
3 orasidan himoyalovchi gaz beriladi. Mikro-
plazmali payvandlash to‘g‘ri qutbli doimiy tok yoyida
