N. K. Dadaxonov elekòr-gaz payvandlash




Download 2.32 Mb.
Pdf ko'rish
bet5/49
Sana25.04.2022
Hajmi2.32 Mb.
#20281
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   49
Bog'liq
elektro-gaz payvandlash texnologiyasi2
1-kurs
1.4. Portlatib payvandlash
Portlatib payvandlash usuli portlashdagi havo to‘lqini
zarbasiga asoslangan. 1 atmosfera bosimi amplitudali
to‘lqindagi havo tezligi (170 m/s) 100 atmosfera bosimli
to‘lqin havoni 8 marta ortiq siqadi va u 3 km/s tezlikda
tarqaladi. Siqilgan to‘lqin portlash yaqinida hosil bo‘lib,
undan zarba to‘lqini kelib chiqadi. Zarba to‘lqini gazlar-
dan tashqari qattiq jismni ham siqishi mumkin. Oddiy
sharoitda vodorod yoki metan gazining kislorod bilan
aralashmasi 10—20 m/s tezlikda yonadi. Lekin kuchli
uchqun chiqishi yoki portlash natijasida esa boshqa ho-
disa — detonatsiya hosil bo‘ladi, ya’ni yonish tezligi
2000 m/s ga yaqin bo‘ladi.
Qattiq portlovchi moddalarning detonatsiyasi esa un-
dan ham yuqori bo‘lib, gazga nisbatan ko‘proq buzishga
olib keladi. Eng ko‘p zichlangan trinitrotoluol (trotil) ning
1,5 g/sm
3
ining detonatsiyasi 7—8 km/s ga teng bo‘ladi.
Undan hosil bo‘lgan bosim 200 ming —300 ming kg · s/sm
2
,
moddaning harakat tezligi detonatsiya tezligining 3/4
qismiga teng bo‘ladi. Shuning uchun portlash hodisasidan
payvandlashda foydalanish mumkin ekan. 6 va 7- rasm-
5- rasm. Payvand choklarning asosiy turlari.
à)
b)
d)


11
larda ikkita plastinkani portlatib payvandlash ko‘rsatilgan.
Asos 5 ga birinchi plastinka 4 qo‘zg‘almas qilib o‘rnatiladi
(6-rasm). Ikkinchi plastinka 3 birinchisining yuzasiga
nisbatan h balandlikka o‘rnatiladi. Portlovchi zaryad ni
plastinka 3 ustiga H qalinlikda joylashtiriladi. Payvand-
lashga tayyorgarlik tugagandan so‘ng portlovchi modda
elektrodetonator 1 yordamida portlatiladi. Plastinka 3
yuzasi bo‘ylab hosil qilingan zarba to‘lqini yuqori bosim
va tezlikka ega bo‘lib, uni 
υ
n
tezlikda ikkinchi plastinkaga
uradi. Yuqori tezlik va bosimga ega bo‘lgan detonatsiya
to‘lqini ikkinchi plastinka 3 ning bir tomonini birinchi
plastinka 4 ga 
υ
n 
tezlikda yopishtiradi (7-rasm). Payvand-

Download 2.32 Mb.
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   49




Download 2.32 Mb.
Pdf ko'rish